A factura social da reforma chinesa

Escoitar ao ministro de Facenda chinés Lou Jiwei queixándose da rixidez da lexislación laboral ou ao ministro de Traballo e Seguridade Yin Weimin asegurando que os custos da man de obra en China volvéronse prohibitivos para algunhas empresas, produce certo rubor. Máis aínda cando no mesmo foro -as sesións parlamentarias de marzo- o vicesecretario do PCCh en Heilongjiang, Lu Hao, debeu facer autocrítica pública respecto da falta de previsión por parte das autoridades á hora de enfrontar os axustes nalgunhas empresas estatais na súa rexión, o cal provocou as lóxicas e masivas protestas dos afectados.

Apartados xeográficos China e o mundo chinés
Idiomas Galego

Escoitar ao ministro de Facenda chinés Lou Jiwei queixándose da rixidez da lexislación laboral ou ao ministro de Traballo e Seguridade Yin Weimin asegurando que os custos da man de obra en China volvéronse prohibitivos para algunhas empresas, produce certo rubor. Máis aínda cando no mesmo foro -as sesións parlamentarias de marzo- o vicesecretario do PCCh en Heilongjiang, Lu Hao, debeu facer autocrítica pública respecto da falta de previsión por parte das autoridades á hora de enfrontar os axustes nalgunhas empresas estatais na súa rexión, o cal provocou as lóxicas e masivas protestas dos afectados.

Parecese que o PCCh sumábase á corrente global de estigmatización da colectividade laboral nun país que si chegou á condición de segunda potencia económica do mundo en tempo récord foi en boa medida pola abnegación e sacrificio dunha masa traballadora que levantou os índices macroeconómicos sen dereitos apenas nin rosmar un laído. E é que o principal problema de China nesta materia non é a lexislación senón o seu incumprimento reiterado. Diso poderían falar moito ata os propios sindicatos oficiais pero non había no programa das dúas sesións citadas ningunha comparecencia prevista...

O necesario e inevitable cambio no modelo de desenvolvemento chinés esixe, entre outros, mellorar a capacidade adquisitiva dos colectivos laborais e nesa liña avanzouse de forma sostida na década pasada. Sen iso, non haberá sociedade de consumo, como tampouco sen un intenso investimento social nun país onde a falta de protección aboca ao aforro masivo. Agora, os axustes no sector industrial que afectan especialmente a ámbitos (aceiro, carbón…) e rexións (nordeste) con forte peso da empresa estatal provocarán numerosos despedimentos (fálase duns cinco millóns), cifra considerable pero situada moi lonxe dos case 30 millóns do período do primeiro ministro Zhu Rongji (1998-2003); con todo, a sensación dun menor compromiso coas capas máis desfavorecidas é maior que entón. O actual equipo dirixente parece prestar máis atención a aqueles aspectos relacionados coa proxección de poder de China (ambiciosos proxectos exteriores, defensa, etc.) que aos relacionados cos buracos negros do seu proceso de desenvolvemento (desigualdades, desenvolvemento humano, etc.). Con Hu Jintao e Wen Jiabao (2002-2012), o social gañou terreo, agora parece retroceder.

Este ano -e todo o quinquenio que agora se inicia- será de intensificación dos axustes, o cal traerá consigo, previsiblemente, unha intensificación paralela das protestas sociais como efecto colateral. Fenómenos comúns como os salarios atrasados están á orde do día nas rexións costeiras do sur e os conflitos laborais, moitos deles debidos á explotación abusiva dos millóns de migrantes procedentes do campo, parecen abocados a crecer de forma significativa. Segundo fontes do China Labour Bulletin, xa en 2015 foron o dobre dos ocorridos en 2014 e a tendencia en 2016 apunta a bater records. 

A reacción do PCCh suxire a habilitación de partidas específicas para compensar aos afectados pola nova e comprometida fase da apertura pero, en paralelo, dispón circulares ameazantes ás autoridades a todos os niveis para que asuman as súas responsabilidades na prevención e represión da conflictividade laboral cun catálogo detallado de sancións que se une a unha atmosfera moi hostil coa defensa dos dereitos laborais. A iso hai que sumar os intentos de situar á policía armada popular baixo a dependencia da Comisión Militar Central e un incremento de todo tipo de controis sobre entidades pseudo-sindicais que ata agora funcionaban apenas sen problemas a modo de asesorías. A protesta, por xustificada que sexa, equivale a poñer en perigo a seguridade nacional….

A obsesión por preservar custe o que custe a estabilidade e evitar a xeralización dos conflitos e, naturalmente, a súa coordinación ata o punto de chegar a imitar a Polonia dos anos 80 -escenario moi improbable a día de hoxe en China-, contrasta co pouco empeño e a falta de credibilidade das autoridades á hora de facer respectar a lexislación laboral ás propias empresas. Esa asimetría rompe o esixible equilibrio e saca as cores ao PCCh e ao goberno chinés.