China-EUA: Un diálogo á deriva?

O presidente chinés Xi Jinping inaugurou unha nova edición do diálogo anual sino-estadounidense que nesta ocasión transcorre en Beijing. Na detallada axenda deste encontro -do que xa van oito edicións con capítulos específicos na orde económica e comercial, político, de seguridade ou sociocultural- figuran numerosos temas de importancia, desde a taxa de cambio do yuan ás vicisitudes da “nova normalidade” chinesa, o exceso de produción de aceiro ou as tensións comerciais de todo signo, pero tamén Internet ou o espazo exterior. Del non se esperan avances espectaculares en torno á firma do Tratado Bilateral de Investimentos, cuxas negociacións iniciaron en 2008, aínda que China podería abrir un pouco máis a man nos sectores protexidos. A culminación dun acordo antes do relevo na Casa Branca parece un desexo difícil de cumprir. EUA segue acusando a China de agravar as dificultades operativas das empresas estranxeiras mentres as autoridades do xigante asiático reclaman a paralela redución das conseguintes barreiras proteccionistas. Este é o último diálogo sino-estadounidense da administración Obama.

O presidente chinés Xi Jinping inaugurou unha nova edición do diálogo anual sino-estadounidense que nesta ocasión transcorre en Beijing. Na detallada axenda deste encontro -do que xa van oito edicións con capítulos específicos na orde económica e comercial, político, de seguridade ou sociocultural- figuran numerosos temas de importancia, desde a taxa de cambio do yuan ás vicisitudes da “nova normalidade” chinesa, o exceso de produción de aceiro ou as tensións comerciais de todo signo, pero tamén Internet ou o espazo exterior. Del non se esperan avances espectaculares en torno á firma do Tratado Bilateral de Investimentos, cuxas negociacións iniciaron en 2008, aínda que China podería abrir un pouco máis a man nos sectores protexidos. A culminación dun acordo antes do relevo na Casa Branca parece un desexo difícil de cumprir. EUA segue acusando a China de agravar as dificultades operativas das empresas estranxeiras mentres as autoridades do xigante asiático reclaman a paralela redución das conseguintes barreiras proteccionistas. Este é o último diálogo sino-estadounidense da administración Obama.

Máis aló dos impactos, probablemente liviáns, que este foro múltiple e as súas conclusións poidan ter na reunión do G20 que este ano tamén se celebrará en China (Hangzhou), a clave final destes encontros radica na súa capacidade para dar pasos que permitan reforzar a confianza mutua estratéxica. Trataríase así de abordar de xeito apropiado as diferenzas primando a visión de conxunto sobre aqueloutros temas que poden comprometer o futuro dos lazos bilaterais. 

Desde que o mencionou hai tres anos, Xi Jinping non acaba de dar forma á súa proposta de establecer un novo modelo de relación entre grandes potencias. Beijing salienta o carácter non antagónico da relación bilateral pero non oculta os seus temores a un descarrilamento si as disputas en torno ao Mar de China meridional gañan peso na axenda. Como a miúdo recordan en Zhonanghai, EUA non é parte directamente implicada na cuestión pero na defensa da liberdade de navegación atopa a escusa perfecta para incrementar a súa capacidade de proxección secundando as reclamacións dos pequenos países da rexión. 

Xi invitou aos altos funcionarios presentes a evitar os “erros de xuízo estratéxicos” pero por máis que ambas partes esfórcense en minimizar as tensións, estas parecen adquirir trazos de difícil recondución. Os só rumores dunha inminente declaración por parte de China a propósito do establecemento dunha zona de defensa aérea no Mar de China meridional -como xa fixo en 2013 no Mar de China oriental- foron cualificados por Kerry de “provocación”. China, pola súa banda, non disimula o seu malestar pola presenza reiterada de patrullas navais e aéreas de EUA na contorna das illas baixo o seu control en augas disputadas e polo fortalecemento constante dos acordos militares con Seúl, Tokio, Hanoi, Manila ou Canberra. 

No recente diálogo de Shangri-La, o cume de seguridade e defensa de Asia-Pacífico que acolle Singapur, altos mandos militares dunha e outra parte, exhibiron unha dura retórica, a cada paso máis habitual nestes foros. O secretario de Defensa, Ashton Carter, anunciou que o Pentágono despregará na rexión as súas mellores armas. 

O contexto actual parece situar á deriva a estratexia de contemporización de China. Trala recente visita de Obama a Vietnam e a celebración do cume do G8-1 en Xapón, o “Pivot to Asia”, co TPP (Acordo Transpacífico) e a intensificación dos vínculos militares como eixes principais, recorda a Beijing que o anhelado diálogo pode acabar transitando por augas cada vez máis turbulentas e ata naufragar perigosamente.