Tres énfases e…outra frustración acumulada?

Unha gran ambición marca o cume en Hangzhou (Zhejiang) do G20. China leva inmersa varias semanas nunha perseverante exaltación das posibilidades deste encontro. Mentres, ao resto do mundo véselle bastante despistado en relación ao evento, con cada país integrante do foro centrado en problemas internos de diversa natureza, o que parece ir en detrimento das altas expectativas chinesas. 

Apartados xeográficos China e o mundo chinés
Idiomas Galego

Unha gran ambición marca o cume en Hangzhou (Zhejiang) do G20. China leva inmersa varias semanas nunha perseverante exaltación das posibilidades deste encontro. Mentres, ao resto do mundo véselle bastante despistado en relación ao evento, con cada país integrante do foro centrado en problemas internos de diversa natureza, o que parece ir en detrimento das altas expectativas chinesas. 

A propia magnificación chinesa do evento pode deberse tamén a factores internos ligados á necesidade das súas autoridades de evidenciar triunfos externos. O activismo diplomático do presidente Xi Jinping ofrece un balance xeneroso en contratempos. A axenda próxima e exterior do xigante oriental nos últimos anos non ofrece moitos motivos para a troula: desde os reveses en Hong Kong e Taiwan á exacerbación das tensións nos mares de China (con Xapón, Filipinas, Vietnam…), o salto cualitativo de Corea do Sur na súa alianza con EUA e o desencontro con Pyongyang, o Brexit que socava parcialmente o seu proxecto para a UE, o cambio de ciclo en América Latina que pode afectar ao futuro de investimentos importantes e ata ao empuxe dos BRICS, a agudización da pugna pola influencia en África ou, por que non dicilo, o relativo fracaso olímpico en Río (ninguén dubidaba do seu segundo posto no medalleiro). A comunidade de destino común ansiada polo presidente Xi tópase con importantes resistencias, unhas atribuíbles á muralla de contención dispensada por Occidente, outras resultantes de méritos propios e, finalmente, as terceiras debidas a fenómenos que escapan ao seu control.

Pero non é a xeopolítica a que marca ao cento por cento a axenda dun G-20 que China quere converter en plataforma contra a desmundialización, encomiando as bondades da globalización, condenando o proteccionismo e reivindicando a necesidade de modelos inclusivos. Ao estoupido da crise en 2008, a expansiva resposta chinesa contribuíu de modo importante a moderar os seus efectos globais. Penetrada na súa reforma estrutural, o éxito deste proceso depende en boa medida da recuperación global. Para iso, o que China suscita ao mundo en Hangzhou é a adopción de medidas para un impulso que teña en conta o seu propio proceso de transformación. 

Tres son os énfases suxeridos por China: crecemento, reforma estrutural e países en desenvolvemento. O crecemento segue sendo unha preocupación substancial. Si co seu 6,7 por cento hoxe lidera o crecemento mundial (en 2015 aportou o 30 por cento do crecemento económico mundial e este ano podería elevarse ao 40 por cento), en liña coa orientación da súa transformación interna reclama un crecemento global máis inclusivo e sostible.

A reforma estrutural ten dous alicerces principais. Primeiro, o propio G20. Segundo, a gobernanza económica e financeira global. China propón transformar o mecanismo do G20 de mecanismo de resposta á crise noutro que pilote a gobernanza e a coordinación das políticas macroeconómicas, avanzando para iso nas reformas dos sistemas e normas internacionais.
 

O protagonismo dos países en desenvolvemento presenta dúas dimensións. Primeira, a súa participación, que será a maior de todas as citas do G20, significando o seu aporte ao PIB mundial e alargando a representatividade do foro. Segunda, o seu compromiso cun novo enfoque da cooperación internacional baseada na redución da pobreza mediante a creación de fondos de axuda e outras propostas incluída a conectividade e as infraestruturas para mellorar as capacidades endóxenas de desenvolvemento e sumar a estes países á cadea do comercio mundial. 

Na orde financeira, o cume estará marcado pola emisión dos primeiros bonos denominados en Dereitos Especiais de Xiro en máis de 30 anos. O yuan será incluído en outubro na cesta que determina o seu valor, xunto ao dólar, o euro e o yen. Iso non só pretende promover o uso global da moeda chinesa senón acoutar progresivamente o papel do dólar nas finanzas globais. 

O G20 saíu á boia no marco da crise de 2008, concentrando as expectativas dunha mellor gobernanza da economía mundial, aqueixada dunha crise global indisociable dos efectos nocivos da mundialización. No transcurso da súa existencia e das súas respostas á crise, as capacidades e o liderado de Occidente quedaron en dúbida. As ameazas de colapso, a inestabilidade financeira, as incertezas en todas as ordes seguen sendo o pan noso de cada día. China anúncianos a súa disposición a abrir unha nova vía reivindicando as bondades do seu modelo económico, a súa experiencia e capacidade para tender pontes co mundo en desenvolvemento. 

En Hangzhou, China mostrará disposición e ambición para marcar a axenda aproveitando a súa condición de país importante na economía global pero iso, paradoxalmente, podería supoñer un novo impulso á competencia xeopolítica e, consecuentemente, restar capacidade vinculante aos seus acordos. 

A experiencia das dificultades na reforma de estruturas existentes como o FMI ou o Banco Mundial, indícannos que non será nada fácil e que, vontades aparte, as súas posibilidades efectivas son limitadas.