Alta tensión entre Caracas, Washington e Bogotá

O interminable e complexo labirinto venezolano complícase cada vez máis tralos últimos acontecementos entre o goberno de Hugo Chávez e os dous principais socios comerciais de Venezuela: os EEUU e Colombia. O aumento da tensión diplomática e política entre Caracas, Washington e Bogotá está a internacionalizar con forza a crise venezolana até límites aínda descoñecidos.

A semana pasada, durante unha alocución presidencial, Chávez atacou directamente ao goberno de George W. Bush ao enviar unha mensaxe de apoio "á valente insurxencia iraquí que loita pola súa soberanía contra as forzas de ocupación estadounidenses". O ataque verbal non era de balde: dende comezos de abril, o goberno de Chávez reitera as súas denuncias ante o que considera o plan de Washington para desestabilizalo mediante o apoio á oposición, cualificada como "golpista e fascista", mesmo sinalando directamente ao embaixador estadounidense en Venezuela, Charles Shapiro, de estar detrás destes plans. A semana pasada, un voceiro do Departamento de Estado norteamericano pareceu darlle a razón a Chávez, ao declarar que o goberno de Bush "financiaba á oposición democrática venezolana, como fai con diversos movementos democráticos a nivel mundial".

Unha vez realizadas estas declaracións, o presidente Chávez decidiu arremeter aínda máis contra Washington. Ao seu declarado apoio á insurxencia iraquí engadiu o completo respaldo ao novo goberno español de José Luís Rodríguez Zapatero, cualificando de "valente e soberana" a súa decisión de retirar as tropas españolas de Iraq, e esperando que o novo goberno socialista "non se someta aos designios dos EEUU, como fixo o seu antecesor José María Aznar". Isto provocou unha dura resposta por parte do senador estadounidense Bill Nelson quen, tras visitar Caracas, declarou que o goberno de Chávez podería ser considerado como "hostil e inamistoso" polos EEUU, a tenor do seu "apoio á guerrilla colombiana, das tentativas por obstaculizar o referendo revogatorio e da falsificación de documentos de identidade e pasaportes, que poderían caer nas mans de terroristas".

A intención de Chávez semella clara: sabe que a batalla internacional se gaña incluso atacando ao poder estadounidense, a fin de erixirse como líder rexional alternativo e acadar apoio continental na OEA nun momento en que a posición rexional de Washington é delicada, non só polo asunto de Iraq, senón pola súa actuación na crise de Haití. Pero, a diferencia do que sucede dentro de Venezuela, Chávez sabe que as armas nesta batalla internacional non as ten todas consigo.

Tamén a pasada semana, o ex ministro colombiano Juan Manuel Santos publicou un farturento artigo onde acusaba directamente ao presidente Chávez de provocar a inestabilidade continental e de ter permitido a infiltración de membros da seguridade cubana no país, a fin de reforzar os seus vencellos co rexime de Fidel Castro e avanzar na "cubanización" de Venezuela. Ao mesmo tempo, o Senado colombiano aprobaba unha resolución pola que podería convocar a que a OEA aplicara sancións correspondentes á Carta Democrática a Venezuela, debido ao "autoritarismo do rexime chavista ao obstaculizar o dereito cidadán de convocar un Referendo revogatorio". Detrás desta resolución atópanse os senadores Eduardo Gómez Hurtado e Julio Londoño, dous políticos conservadores profundamente coñecedores da situación venezolana e moi influentes nos círculos políticos tanto en Bogotá como en Washington.

Ao mesmo tempo, ONGs de dereitos humanos como Human Rights Watch e a Comisión Interamericana de Dereitos Humanos, publicaban extensos informes sobre a brutal represión realizada polo rexime chavista os primeiros días de marzo, tralos disturbios a nivel nacional e o escabroso caso de tortura contra oito militares, co falecemento dun deles. Cualificándoo coma un mandatario violador dos dereitos humanos, estes organismos reforzaron a tese de aplicar a Carta Democrática contra Venezuela.

O problema para Chávez é que, si ben está obtendo un éxito a nivel interno a fin de afastar a posibilidade de que se celebre un Referendo revogatorio na súa contra (nestes momentos paralizado nunha maraña de dispositivos legais e constitucionais a través das salas Electoral e Constitucional do Tribunal Supremo de Xustiza e das negociacións entre o Consello Nacional Electoral e a oposición), a batalla por gañarse o apoio exterior a está a perder de maneira considerable. Tan só posúe ao seu favor a súa irrestricta alianza con Cuba e o apoio de algúns países caribeños beneficiarios dos programas de subministro petroleiro venezolano. O unha vez denominado eixo co presidente brasileiro Lula da Silva e o arxentino Kirchner vén esvaecendo, desmarcándose os dous de Chávez e mesmo coqueteando coa oposición. Practicamente illado internacionalmente, Chávez observa como o eixo Washington-Bogotá, afortalado co Plan Colombia, semella estar manexando os fíos da internacionalización da crise venezolana.