20081126 caracas antonio ledezma

Venezuela: a oposición toma impulso

Apartados xeográficos Latinoamérica ARQUIVO
Idiomas Galego
 Antonio Ledezma; clic para aumentar
O cerco opositor na capital venezolana maniféstase coa elección de Antonio Ledezma para a Alcaldía Maior do Distrito Capital, unha elección que pode constituírlle unha punta de lanza importante para a súa eventual candidatura presidencial en 2012.
 

Resulta singular o momento político venezolano. Dous anos despois de ser contundentemente reelixido, cando o presidente Hugo Chávez semellaba politicamente consolidado, lexitimado na súa idea de socialismo e cunha oposición desmoralizada, aparecen síntomas que dan a entender que o "chavismo" pode estar sufrindo un inesperado desgaste.

A derrota de Chávez no referendo de reforma constitucional de decembro de 2007 foi un apéndice dos resultados ocorridos o pasado domingo 23, nas eleccións municipais venezolanas. Se ben o Partido Socialista Unificado de Venezuela (PSUV) conserva unha indubidable maioría no mapa xeopolítico nacional, con 17 das 22 gobernacións, constituíndose nunha poderosa maquinaria electoral política a nivel nacional, a perda a mans da oposición de estados emblemáticos e politicamente clave como Miranda, Carabobo e Zulia, así como o Distrito Capital, son síntomas de que pode estar impoñéndose un punto de inflexión política no país sudamericano.

Paralelamente, cumpre observar o elevado nivel de participación electoral, superior ao 65%, un dato histórico neste tipo de eleccións en Venezuela pero que confirman tanto o carácter decisivo destes comicios como o compromiso democrático da sociedade venezolana.

Con isto, o discurso marcadamente conciliador tanto de Chávez como dos líderes de oposición unha vez se publicaran os resultados, pode significar a apertura de necesarios canais de diálogo político.

Unha oposición "resucitada"

A súbita resurrección da oposición en torno a unha politicamente multicolor plataforma denominada Unidos Por Venezuela (UPV) da a entender un xogo táctico destinado a restar inmediatamente espazos de poder ao PSUV, identificado este como a real vangarda do chavismo e o motor da revolución "socialista e bolivariana".

Desde a perspectiva sociolóxica do voto, seguen a ser as clases medias e altas, concentradas nos estados e municipios gañados pola oposición, as que maioritariamente lles seguen votando. Non obstante, os recentes resultados municipais evidencian unha variación sociolóxica do voto opositor, debido a que diversas clases populares están observando con atención os programas políticos e electorais da oposición a Chávez, mais concentrados en solucionar problemas concretos que en dar cabida a programas con alto contido ideolóxico.

Así, e dun xeito acelerado, a oposición logrou concretar diversas candidaturas unitarias a nivel nacional que, tralos resultados electorais, lle permitirá controlar cinco estados que concentran o 44% da poboación venezolana, cun sólido peso demográfico e político ao que se debe engadir o seu potencial económico e a súa estratéxica localización xeográfica no centro e occidente do país.

Por dar exemplos, só o occidental estado Zulia aporta o 40% da explotación petroleira venezolana, mentres Miranda e Carabobo (anteriormente en poder do chavismo) concentran unha gran capacidade industrial e de comunicacións.

Tanto como estes estados, semella notorio o triunfo opositor na capital Caracas, mudando case radicalmente o seu perfil político. A UPV arrebatou ao chavismo un municipio estratéxico, Sucre, de millón e medio de habitantes e que concentra a Petare, unha das barriadas populares máis importantes de Caracas, tradicionalmente de voto chavista.

O Municipio Sucre tamén forma parte do estado Miranda, onde igualmente gañou a oposición. Mesmo resultado presentouse nos elitescos municipios caraqueños de Baruta e Chacao, onde a oposición triunfou neste último municipio cunha candidatura independente.

Pola súa banda, o PSUV conserva o Municipio Libertador, o máis grande da capital debido a que concentra a maior cantidade de poboación, pouco máis de dous millóns de persoas. Pero o cerco opositor na capital venezolana maniféstase coa elección de Antonio Ledezma para a Alcaldía Maior do Distrito Capital, unha elección que pode constituírlle unha punta de lanza importante para a súa eventual candidatura presidencial en 2012.

Os futuros escenarios

Precisamente, estas eleccións municipais deixaron no centro da atención política a próxima elección presidencial, especialmente en torno á cuestión da posibilidade de que Chávez poida presentarse para outra reelección. Tras ser reelixido no 2006, o presidente venezolano non está constitucionalmente facultado para presentarse no 2012.

Se a batalla pola reelección indefinida será clave para o futuro político do país, non se debe esquecer que para decembro de 2010 celebraranse outras eleccións estratéxicas, as da Asemblea Nacional lexislativa, onde a oposición espera volver con garantías de triunfo tras forzar un boicot electoral nas eleccións de 2005.

Sen eleccións á vista no 2009, o próximo ano semella clave para recompoñer alianzas e tácticas destinadas a analizar tres escenarios: dar cabida a un referendo popular de reforma constitucional que estipule a reelección indefinida; buscar a súa aprobación pola Asemblea Nacional, onde o PSUV é maioría; ou ben desistir da idea da reelección e iniciar un incerto proceso de busca de sucesor electoral para Chávez no 2012.

Incerteza que tamén se impón na oposición, especialmente á hora de administrar as súas recentes vitorias, consolidarse como plataforma unitaria nacional e concorrer con candidatos de consenso. Será tamén unha tarefa ardua e complexa para unha oposición ilusionada pola súa súbita resurrección. Con todas estas cartas, o mapa político venezolano experimenta unha interesante alteración.