En chinés, Estados Unidos dise “meiguó”, é dicir, “país bonito ou da beleza”. A expresión di moito do parecer dos chineses en relación a EUA. Quizá esa consideración no seu día tamén facilitou o entendemento sino-estadounidense durante a guerra fría, primeiro con Mao, despois con Deng, poñendo fin á súa emblemática categorización como un “tigre de papel”. Cando Deng Xiaoping visitou en 1979, en tempos de Jimmy Carter, varias cidades norteamericanas, quedou fascinado polo seu desenvolvemento, revalidando a decisión interna de procurar un novo modelo económico capaz de sacudirse a pobreza e o atraso do país a través de vías alternativas e complementarias da planificación. Washington implicouse activamente na reforma chinesa e as súas multinacionais convertéronse en moeda común no xigante asiático, obtendo a cambio pingües beneficios.
En chinés, Estados Unidos dise “meiguó”, é dicir, “país bonito ou da beleza”. A expresión di moito do parecer dos chineses en relación a EUA. Quizá esa consideración no seu día tamén facilitou o entendemento sino-estadounidense durante a guerra fría, primeiro con Mao, despois con Deng, poñendo fin á súa emblemática categorización como un “tigre de papel”. Cando Deng Xiaoping visitou en 1979, en tempos de Jimmy Carter, varias cidades norteamericanas, quedou fascinado polo seu desenvolvemento, revalidando a decisión interna de procurar un novo modelo económico capaz de sacudirse a pobreza e o atraso do país a través de vías alternativas e complementarias da planificación. Washington implicouse activamente na reforma chinesa e as súas multinacionais convertéronse en moeda común no xigante asiático, obtendo a cambio pingües beneficios.
As relacións a día de hoxe, case oito lustros logo de todo aquilo, son moito máis complexas. A contorna estratéxica que entón lles cominaba á alianza fronte á URSS agora revólvese en contra de ambos, pugnando sen disimulo pola influencia global en áreas decisivas. China, convertida na segunda economía do mundo e ameazando xa a supremacía estadounidense, ansía ter na Casa Branca un interlocutor que facilite o establecemento dun novo modelo de relacións entre grandes potencias capaz de evitar o conflito aberto pola alternancia mundial. Pero ante os comicios do próximo 8 de novembro e á vista do decurso electoral, non se fan grandes ilusións, o que nos explica certa indiferenza preocupada.
A opinión pública chinesa seguiu con discreto interese os debates dos candidatos (a través de internet) e tamén os medios oficiais fixéronse eco deles parcialmente. A secuencia de ataques persoais, a frivolidade que acompaña algunhas intempestivas declaracións, a ausencia de debate político substancial con propostas viables e efectivas para os principais problemas, o enorme poder do diñeiro na contenda, son elementos que axudan a descualificar o proceso electoral estadounidense e, en paralelo, para reivindicar as bondades do sistema político chinés. En Beijing é inimaxinable unha “telenovela tan deplorable”. Si a iso unimos os casos de violencia armada crecente, angustia da clase media, discriminación racial, déficit, etc., o actual EUA convértese en pouco atractivo como modelo para a sociedade chinesa, aínda que isto non signifique que deixen de admiralo en máis dun aspecto, unha actitude que persiste. As palabras do ex presidente Jimmy Carter sinalando que Estados Unidos é agora unha "oligarquía" na que "o suborno político sen límites" creou "unha subversión completa do noso sistema político como compensación aos principais donantes", resoan a bo compás na capital chinesa. O intelectual nacionalista e nomeado ao Premio Nobel de Literatura, Lin Yutang, tamén fervente admirador de EUA e pouco amigo dos comunistas chineses, dicía: “Cada vez que contemplo unha campaña electoral en EUA perdo a fe na democracia”.
Hillary Clinton parece xerar socialmente máis simpatía que Donald Trump, especialmente entre a xente nova, tendo en conta a súa condición de muller e unha traxectoria de compromiso coa súa emancipación que lle levou tamén a criticar a política chinesa actual neste aspecto. No entanto, aínda que non se diga abertamente, os receos priman a nivel oficial ante o seu afán intervencionista en países terceiros en defensa de grandes conceptos como a democracia ou os dereitos humanos que esconderían outros apetitos menos confesables relacionados cos intereses estratéxicos de Washington. En Beijing non se pasa por alto o seu protagonismo persoal no cambio de estratexia internacional de EUA tralo rexeitamento á conformación dun G2 pasando a primar a presenza no Pacífico, co Pivot to Asia, responsabilizándoa das crecentes tensións de China cos países ribeiregos de territorios marítimos en disputa. Tamén lle atribúen un papel destacado na concesión do Nobel da Paz 2010 ao disidente chinés Liu Xiaobo.
Donald Trump non será peor en ningún caso, pensan, aínda que a súa singular personalidade e temperamento augura inestabilidade. Pese a iso, caso de obter a vitoria, necesitará tempo para adaptarse á maquinaria presidencial e administrativa e ese período permitiríalle a China gañar influencia na súa contorna. O feito de que as diferenzas económicas primen nas súas intervencións en relación a China facilita unha considerable marxe para a negociación.
Pero a expensas do resultado final, o que máis preocupa a China é que a polarización que vive a sociedade estadounidense derive tralas eleccións no aumento das políticas proteccionistas ou provocativas, tanto domésticas como internacionais. A obsesión de ambos candidatos en culpar a outros países (xa sexa Rusia ou China) dos problemas internos, por máis habitual que sexa, pode derivar nun incremento substancial das tensións globais nos próximos anos. Téñase en conta que ambos países, Estados Unidos e China, transitan por un período histórico crucial. Da súa capacidade de entendemento dependerá en boa medida a estabilidade e a paz global.
