O yin e o yang de China con Trump

Non hai mal que por ben non veña? Convencidos de que Hillary Clinton sería moito máis belixerante coa súa emerxencia, en China espérase máis que menos da presidencia de Trump. Pero, haberá ou non graves turbulencias nas relacións China-EUA? Pode haber contratempos, sen dúbida, aínda que o tempo que se abre agora podería non ser tan convulso como algúns suxeriron. A reacción das bolsas de Shanghai e Shenzhen foi de leves caídas, aínda que cabe recoñecer que os mercados chineses permanecen bastante alleos ás tensións globais. O presidente chinés Xi Jinping falou telefonicamente co presidente electo a quen transmitiu a vontade de eludir o conflito e a confrontación para primar as dinámicas de cooperación e respecto mutuo. Pola súa banda, o Global Times, do grupo do Diario do Pobo, advertía polo si ou polo non das graves consecuencias dunha guerra comercial, destacando as interdependencias mutuas e os danos en caso de contenda, que nunca serían menores para EUA.

Apartados xeográficos China and the Chinese world
Idiomas Galego

Non hai mal que por ben non veña? Convencidos de que Hillary Clinton sería moito máis belixerante coa súa emerxencia, en China espérase máis que menos da presidencia de Trump. Pero, haberá ou non graves turbulencias nas relacións China-EUA? Pode haber contratempos, sen dúbida, aínda que o tempo que se abre agora podería non ser tan convulso como algúns suxeriron. A reacción das bolsas de Shanghai e Shenzhen foi de leves caídas, aínda que cabe recoñecer que os mercados chineses permanecen bastante alleos ás tensións globais. O presidente chinés Xi Jinping falou telefonicamente co presidente electo a quen transmitiu a vontade de eludir o conflito e a confrontación para primar as dinámicas de cooperación e respecto mutuo. Pola súa banda, o Global Times, do grupo do Diario do Pobo, advertía polo si ou polo non das graves consecuencias dunha guerra comercial, destacando as interdependencias mutuas e os danos en caso de contenda, que nunca serían menores para EUA.

As relacións comerciais China-EUA cífranse en 600.000 millóns de dólares anuais, aínda que evolucionan á baixa en 2016. Por outra banda, nos bonos do Tesouro, China acumula o equivalente a uns 1,2 billóns de dólares. Convertida en líder das bondades do liberalismo comercial, China ve con previsible receo os cantos ao proteccionismo de Donald Trump. Ante os anuncios de imposición de elevados aranceis ás súas exportacións recorda que moitas delas correspóndense con bens fabricados polas propias multinacionais estadounidenses que obteñen no xigante asiático enormes beneficios. Automóbil, aviación, informática, telefonía, agroalimentación, etc., son sectores que o Global Times sinala como inmediatamente prexudicados en caso de adopción de medidas unilaterais. Así que o máis probable é que calquera acción deste calibre pénsese dúas veces antes da súa implementación. Intúese, como pouco, un horizonte de negociación ben complexo. 

En calquera caso, unha posición estadounidense de maior belixerancia coas exportacións chinesas afectaría de forma severa á propia industria do vello Imperio do Centro e podería complicar as dificultades que xa experimenta a súa economía, angustiada polos excesos de capacidade nalgúns sectores, a transformación do seu modelo de desenvolvemento e a presión derivada da competencia dos países do sueste asiático. Así mesmo, si Trump aproveita a vantaxosa posición de EUA na definición de prezos básicos mundiais en áreas vitais para China, esta podería sufrir máis do esperado. Agora ben, a cadea de valor na manufactura, por exemplo, está moi entrelazada polo que todos veríanse afectados nunha ou outra medida. 

Por outra banda, máis difícil é que se rexistren avances nos acordos comerciais bilaterais, especialmente en investimentos. No entanto, si Donald Trump pretende relanzar as decaídas infraestruturas estadounidenses, non se estrañe algún tipo de coparticipación chinesa. A maiores, a retórica de Trump podería aliviar a presión sobre a depreciación do yuan e as saídas de capital. No plano multilateral, en Asia, o fracaso do TPP dá ás ao proxecto que China abandeira, o RCEP (Asociación Económica para a Integración Rexional).

Na orde estratéxica, o anuncio dun repregue americano e o fin do Pivot to Asia que liderou Hillary Clinton á fronte da Secretaría de Estado, soa a música celestial en Waijiaobu, a sé do ministerio de asuntos exteriores en Beijing. O traslado de maiores recursos diplomáticos e miliares de EUA á rexión tiña por obxectivo a contención de China. Agora, o vaticinio dun maior desentendemento global na orde estratéxica e defensiva reforzaría, en primeiro lugar, as advertencias de China aos seus veciños quen perderían confianza no apoio de EUA en caso de conflito. E do mesmo xeito que Filipinas, outros poderían cambiar de bando ou mostrar mellor disposición a encarreiras os seus reclamos pola vía da negociación. Neste escenario, o maior perigo para China sería o ascenso do nacionalismo nipón sen unha potencia terceira que o encamiñe e someta a imperativos doutra escala, cousa que EUA vén facendo desde o final da Segunda Guerra Mundial. En canto á península coreana, habería maiores posibilidades de renovar o diálogo hexagonal coa paralización do escudo antimísiles que secundou Seúl.

Si EUA retírase estratexicamente da rexión asiática e do Pacífico, podería deixar un baleiro de poder que China non vacilará en ocupar. Cabe prever que a Administración Trump solicite aos países aliados compartir maiores responsabilidades nas operacións militares ao tratar os problemas en Corea do Norte ou nos mares de China. Neste sentido, un elemento especialmente sensible é, sen dúbida, Taiwan, agora gobernado polos soberanistas do Minjindang enfrontados a Beijing. O novo goberno estadounidense probablemente avaliará primeiro o valor estratéxico que ten Taiwán respecto dos intereses de EUA antes de decidir canto está disposto a gastar defendendo a Taiwán contra as potenciais ameazas de China. EUA pedirá posiblemente a Taipei elevar as súas capacidades de autodefensa, o cal pode constituír un motivo adicional de fricción con China ao aumentar as súas vendas de armamento á “illa rebelde”. En Taipei, non falta quen tema o seu “sacrificio” en aras dun entendemento Trump-Xi. 

EUA ten moitos intereses de todo tipo en Asia e a relación bilateral sino-estadounidense é dunha as máis relevantes do mundo da posguerra fría. En devandito contexto, vantaxes e inconvenientes asoman coa elección de Trump. Con toda seguridade, a enorme influencia das corporacións transnacionais, o complexo militar-industrial e as propias ínfulas republicanas moderarán moitos daqueles compromisos que soan a ruptura.