1. Informe
Todos parecen interesados en que a conversación telefónica da presidenta Tsai Ing-wen co presidente electo de EUA, Donald Trump, o venres, non desate unha grave crise diplomática entre as dúas maiores economías do mundo. Aínda así, foi todo un acontecemento. Trátase da primeira conversación entre mandatarios de ambas partes desde que EUA e a República de China cortaron relacións diplomáticas en 1979. E un éxito indisimulable para Taipei cando a presidenta Tsai enfronta horas ben baixas na súa popularidade tras seis meses de exercicio.
1. Informe
Todos parecen interesados en que a conversación telefónica da presidenta Tsai Ing-wen co presidente electo de EUA, Donald Trump, o venres, non desate unha grave crise diplomática entre as dúas maiores economías do mundo. Aínda así, foi todo un acontecemento. Trátase da primeira conversación entre mandatarios de ambas partes desde que EUA e a República de China cortaron relacións diplomáticas en 1979. E un éxito indisimulable para Taipei cando a presidenta Tsai enfronta horas ben baixas na súa popularidade tras seis meses de exercicio.
Na nota de prensa facilitada polo equipo de Trump díxose que falou coa “presidenta de Taiwan”. Nin máis nin menos. Esa nota de prensa desapareceu da súa páxina web ás 17,45 do mesmo día. Recoñecemento implícito dunha hipotética metedura de pata? A chamada de Tsai a Trump preparouse a través de membros do seu equipo de campaña. Stephen Yates, que foi asesor de seguridade adxunto ao ex vicepresidente Dick Cheney, visitará a illa a próxima semana e reunirase con Tsai, entre outros altos cargos do goberno de Taiwan. Yates foi o encargado de redactar a plataforma do Partido Republicano e é moi amigo de Reince Priebus, quen recentemente foi nomeado xefe de persoal da Casa Branca de Trump. Outra clave na iniciativa puido ser Edwin Feulnes, fundador da conservadora Heritage Foundation, quen visitou Taiwan en outubro e incorporouse en agosto ao equipo de Trump.
Durante a campaña, Trump activou a incerteza en Taiwan e en toda a rexión cos seus envites a favor dunha retirada estratéxica da zona que permitise unha maior asunción de responsabilidades directas por parte dos seus aliados. Entre outros, o presidente electo, que ten en axenda a construción dun hotel na cidade de taiwanesa de Taoyuan, acusou ás empresas de Formosa de roubar oportunidades de emprego en EUA.
Nos seus algo máis de 10 minutos de conversación, Tsai felicitou a Trump pola súa elección e intercambiaron impresións a propósito da situación rexional e as relacións bilaterais convindo en fortalecer os vínculos económicos, políticos e en materia de seguridade. No aire queda a dúbida de si esta conversación pode indicar o próximo establecemento dunha canle de comunicación directa entre ambas partes. A Casa Branca apurouse a poñer sordina á iniciativa aliñándose co enfoque tradicional que remite á aceptación do principio dunha Soa China.
Esta conversación tanto pode ser unha simple anécdota como expresión dunha vontade de alterar o enfoque diplomático tradicional. Ese mesmo día tamén falou cos presidentes de Afganistán, Filipinas e Singapur e con anterioridade con outros líderes asiáticos de Xapón, China ou Corea do Sur.
Sexa como for, esta conversación representa un gol por toda a escuadra a Beijing. Xi Jinping estaba reuníndose ese mesmo día en Beijing con Henry Kissinger. Máis aló dos intentos de quitar ferro ao asunto, é practicamente seguro que terá consecuencias por parte de Beijing. Será unha chamada cara.
2. Observacións de contexto.
* Unha coalición de grupos laborais e cívicos concentráronse en Taipei para protestar polo “xiro pro-empresarial” do PDP nas políticas laborais e a súa incapacidade para cumprir as promesas de campaña. Os concentrados acusan ao PDP de aliñarse cos grupos empresariais en lugar de cos traballadores e os colectivos desfavorecidos. Na súa opinión, o único avance rexistrouse en obter vantaxe política fronte ao KMT pero nada se fixo para abordar os problemas estruturais de Taiwan. O portavoz parlamentario do PDP, Ker Chien-ming, foi obxecto de acoso e agresión no exterior do parlamento. A reforma laboral que, entre outros, prevé recortar sete festivos nacionais, podería ser aprobada a semana próxima.
* Cumpridos seis meses desde o inicio da presidencia de Tsai Ing-wen, a taxa de aprobación reduciuse ao 41,4 por cento, mentres a desaprobación supera o 42,6 por cento. Tsai dispoñía dun índice de aprobación do 69,9 por cento e unha cualificación de desaprobación do 8,8 por cento en maio. Poucas administracións experimentaron unha caída tan rápida de popularidade. As causas atribúense ao fracaso na estimulación da economía e á insatisfacción dos independentistas coa súa política a través do Estreito.
* Taiwan e Xapón subscribiron dous memorandos no seu foro económico e comercial. Un refírese a asuntos educativos (ensino de idiomas); o outro á seguridade alimentaria. Taiwan solicitou a Xapón que entenda os motivos do seu desacordo coa importación de alimentos das zonas próximas á do desastre nuclear de Fukushima. Fóra do recinto onde se celebraba a reunión, centos de persoas levaron a cabo unha protesta. O ex vicepresidente Wu Den-yih (KMT) declarou desde Tokio que si os xaponeses non consumen eses alimentos, Taiwan non ten ningunha razón para comelos.
* A presidenta Tsai Ing-wen, en compañía da súa ministra dixital sen carteira Audrey Tang, participou nunha reunión anual de hackers de Taiwan. Tsai revalidou o seu compromiso coa seguridade da información e defendeu o papel regulador do Goberno sen prexuízo de alentar a liberdade de información na rede.
* Hung Hsiu-chu, líder do KMT, acusou ao PDP de lanzar unha caza de bruxas por motivos políticos baixo a bandeira da “xustiza de transición”. A acusación é a reacción ao proceder do Comité de Liquidación de Activos que ordenou transferir ao goberno os dereitos das accións de Central Investment Co e Hsinyutai Co, tras concluír que as dúas empresas foron fundadas con recursos obtidos ilegalmente polo KMT. Este asunto está creando un forte resentimento no principal partido da oposición.
* O debate sobre a legalización das unións homosexuais discorre entre a procedencia dunha lei específica para protexer os seus dereitos ou a reforma directa do Código Civil. Mentres que para uns a primeira opción representa a adopción dunha política de apartheid, para outros se suscita como mal menor ante a feroz oposición dalgúns colectivos para amortecer o conflito.
* Malaisia anunciou o arresto de 21 cidadáns taiwaneses implicados nunha rede de fraude telefónica. Serán deportados a China continental. Malaisia fixo caso omiso das protestas taiwanesas.
* Beijing protestou ante determinadas manifestacións da política taiwanesa. En primeiro lugar, contra a desinización de Taiwan a instancias de activistas prol-independencia, especialmente no sector educativo. Igualmente advertiu sobre calquera invitación ao Dalai Lama para visitar a illa e as interferencias en Hong Kong.
* O Consello de Asuntos de Veteranos aconsella aos militares xubilados que eviten asistir a eventos oficiais en China continental ou mesturarse polo persoal xubilado do Exército Popular de Liberación.
* O Ministerio de Defensa taiwanés reiterou a súa vixilancia das actividades militares do outro lado do Estreito. En datas recentes, varios avións chineses sobrevoaron a canle Bashi entre Taiwan e Filipinas e circularon ao redor de Taiwan. O voo foi legal pero politicamente sensible.
* O Exército e a Garda Costeira de Taiwan levaron a cabo un simulacro de rescate humanitario preto da illa Taiping. O goberno ten a intención de converter a illa nunha base de axuda humanitaria e de reaprovisionamento de transporte. Vietnam protestou pola “violación da súa soberanía”. Taipei espera a finalizar as súas audiencias públicas para decidir si levántanse ou non as restricións.
* China presentou unha protesta ante Singapur tras detectar equipos militares en Hong Kong que evidenciarían as relacións militares con Taiwan. A cidade-estado envía ata 15.000 soldados ao ano para adestrar xunto aos militares taiwaneses. A súa relación militar data de 1974 e desde entón Taiwan utilízase como base para a formación da infantería de Singapur.
* A Cámara de Representantes de EUA aprobou a lei de defensa nacional para 2017 que inclúe, por primeira vez, unha sección sobre os intercambios militares a alto nivel con Taiwan. Foi aprobado por 375 votos a favor e 34 en contra. Agora debe ser aprobado no Senado.
* Ante os rumores do próximo establecemento de relacións diplomáticas entre República Dominicana e China continental, Taipei aclarou que está negociando con Santo Domingo un novo marco de cooperación.
3. Datos relevantes
* Segundo fontes do Ministerio de Traballo, hai en Taiwan 3.2700.000 traballadores con salarios baixos cuxo ingreso mensual non excede os USD940. Uns 9.000.000 de empregados teñen un ingreso mensual promedio de USD1.170.
* O número de turistas procedentes do Sueste Asiático incrementouse notablemente como consecuencia da Nova Política cara ao Sur. En outubro, o incremento foi do 25,4 por cento en relación ao mesmo período do ano anterior.
* Unha media de seis casos de VIH ao día rexístranse en Taiwan. O grupo de persoas que acumula maiores infeccións é o situado entre os 25 e 34 anos de idade.
4. Nomes relevantes
* A ministra de Cultura, Cheng Li-chiun, subscribiu en Francia un acordo co Centro Nacional do Cine e da Imaxe Animada, reflexo dun programa ambicioso de traballo entre ambas partes.
* Chang Kuo-cheng, é director da Oficina Nacional de Aviación Civil, ofreceuse para asumir o control de TransAsia Airways.
* Wang Xiaobing, ex secretario xeral adxunto da continental ARATS (Asociación para as Relacións a través do Estreito), será contratado como consultor pola Fundación da Biblioteca Memorial Sun Yat-sen, do KMT.
* Zhang Zhijun, responsable de asuntos de Taiwan no continente, dixo que non aceptarán os investimentos de empresas taiwanesas que promovan a independencia da illa.
