Tralo ditame da Corte Permanente de Arbitraxe da Haia do pasado 12 de xullo, contrario ás teses de China respecto dos seus pretendidos dereitos históricos nas illas e augas disputadas do Mar de China meridional, aumentan os signos de inestabilidade en toda a súa periferia marítima.
Tralo ditame da Corte Permanente de Arbitraxe da Haia do pasado 12 de xullo, contrario ás teses de China respecto dos seus pretendidos dereitos históricos nas illas e augas disputadas do Mar de China meridional, aumentan os signos de inestabilidade en toda a súa periferia marítima.
Días atrás, Beijing iniciou exercicios militares no Mar de China oriental co disparo de decenas de mísiles e torpedos. Nel participaron aviación naval, submarinos, barcos e tropas de gardacostas. Varias embarcacións da Garda Costeira chinesa, algunhas armadas, achegáronse ás augas disputadas das illas Diaoyutai/Senkaku xunto cunha flota de máis de douscentos barcos pesqueiros, provocando a protesta de Xapón quen ademais denunciou a presunta instalación de radares en plataformas de exploración de gas usadas con obxectivos militares. Tamén a forza aérea levou a cabo adestramento de combate real no espazo aéreo do Mar de China meridional. Fontes estadounidenses advirten do reforzamento dos hangares chineses en devanditas augas mentres proseguen as tarefas de recuperación de terras ao mar.
Pola súa banda, o novo Libro Branco da Defensa xaponés, aprobado o pasado día 2 de agosto, reitera a advertencia sobre a “ameaza chinesa”. Beijing cualifica estas afirmacións de esaxeración interesada, “hostil e enganosa”, concibida unicamente para xustificar o fortalecemento das capacidades militares niponas e abrir paso aos cambios constitucionais. O recente nomeamento de Tomomi Inada como ministra de defensa subliñaría eses intentos de avanzar na reconfiguración do paradigma de seguridade de Xapón, apurando a emenda do compromiso pacifista de Tokio. En China interprétase o anuncio da intención de abdicar do emperador Akihito como unha expresión de defensa da Constitución actual e unha desautorización dos plans de Shinzo Abe.
Altos voos na península de Corea
A maiores, o lanzamento recente de tres mísiles balísticos por parte de Corea do Norte recibiu de Beijing unha maior comprensión que en anteriores ocasións. Pese a supoñer unha nova violación das resolucións da ONU, considera a acción unha resposta previsible ante o anuncio efectuado en xullo do acordo surcoreano-estadounidense para despregar un escudo anti-mísiles na península. Segundo o memorando asinado, Seúl acollerá unha batería do sistema global de defensa anti-mísiles programado por EUA o cal permitiríalle manter a súa supremacía militar na rexión.
É a protección de Corea do Sur fronte ás ameazas do Norte o principal argumento que sustenta esta medida. No entanto, o seu despregue desafía os equilibrios de toda a rexión e traerá consigo contramedidas e a activación dunha probable carreira armamentista, de longa xestación na zona. Por suposto, en ningún caso cabe imaxinar que disuadirá a Pyongyang das súas ameazas.
Noutra orde, Hanoi denunciou que hackers chineses violaron recentemente os sistemas informáticos dos principais aeroportos do país, mentres os presuntos boicots -non recoñecidos- ao turismo ou ás importacións de Corea do Sur ou Filipinas (e ata Taiwan), afastan calquera escenario de cordialidade na diplomacia de veciñanza impulsada por Xi Jinping.
Sorprendentemente, as esperanzas dunha normalización con Filipinas, promotor da resolución da Corte da Haia, son cada día maiores. O presidente Duterte, elixido en xuño, manifestou o seu interese por abrir negociacións despachando a Beijing ao ex presidente Fidel Ramos. Isto podería descolgalo da trilateral que lideran EUA, Xapón e Australia para plantar cara ás ambicións marítimas de China.
Xi, máis contundente pero… máis efectivo?
O avivamento do sentimento nacionalista e o recurso a medidas de resposta de diversa índole comercial ou cultural como ferramenta política xeran incerteza e inestabilidade nas relacións cos países veciños que poden verse na tentación de reducir dependencias e obrar con maior cautela no plano bilateral. Todo o cal podería poñer en apuros a Xi Jinping e volverse contra el si o balance resulta finalmente demasiado adverso. Tantas frontes abertas á vez poderían axudar a desviar a atención dos problemas internos e facilitar unha estratexia persoal de acumulación de poder pero igualmente resultar unha liada si non alcanza a controlar as súas fráxiles costuras.
Nunha visita recente á provincia de Zhejiang, o ministro de Defensa Chang Wanquan subliñou a importancia estratéxica do mar tanto no que afecta ao desenvolvemento como á seguridade nacional. As advertencias sobre a xestación dunha nova guerra fría con base nunha axenda oculta tralo sistema anti-mísiles recordan que estende o seu alcance a China e ao Afastado Oriente de Rusia, xerando ameazas reais e estratéxicas ao bordo de China. Tanto Beijing como Moscova expresaron a súa oposición. En setembro, China e Rusia realizarán un exercicio conxunto no mar de China meridional. E Beijing xa anunciou o envío de submarinos dotados de mísiles nucleares ao océano Atlántico en resposta ao avance estadounidense cos seus sistemas de armas.
A diferenza da política de veciñanza alentada pola súa antecesor Hu Jintao, Xi suxire medidas menos condescendentes, polo momento de baixo perfil, como expresión dun endurecemento das formulacións reivindicativas de China. Optando por unha política de feitos consumados, reafirmando a súa condición de intereses centrais e innegociables e eludindo a procura paciente de compromisos, a colleita de hostilidade parece inevitable. Iso con independencia de que Washington conspire para influír en determinados posicionamentos. China estaríallo poñendo fácil.
