Desde España reivindicouse a tradicional influencia en América Latina como un valor de peso á hora de promover a cooperación con países terceiros. Esa triangulación, no entanto, de uso frecuente na interlocución con China, acaba de recibir un significativo varapau. Segundo se desprende da nova política do xigante asiático cara a América Latina e o Caribe (ALC), en diante, os proxectos orientados á rexión e concertados con países ou organizacións internacionais extra rexionais deberán ser “presentados, consentidos e patrocinados” polos países latinoamericanos e caribeños.
Desde España reivindicouse a tradicional influencia en América Latina como un valor de peso á hora de promover a cooperación con países terceiros. Esa triangulación, no entanto, de uso frecuente na interlocución con China, acaba de recibir un significativo varapau. Segundo se desprende da nova política do xigante asiático cara a América Latina e o Caribe (ALC), en diante, os proxectos orientados á rexión e concertados con países ou organizacións internacionais extra rexionais deberán ser “presentados, consentidos e patrocinados” polos países latinoamericanos e caribeños.
O desprazamento do vértice de referencia de dita triangulación aínda que non impide que esta siga celebrándose, atribúe un recoñecemento privilexiado á vontade e decisión dos países de América Latina e o Caribe, supeditándoa ao seu conformidade o que, sen dúbida, confírelle unha posición de maior forza. Aínda que “non apunta contra ninguén nin se exclúe a ningunha terceira parte”, o énfase chinés na dimensión bilateral da relación e a súa profundización gana consistencia fronte a calquera outra variable complementaria.
Por outra banda, neste documento, o segundo do seu tipo desde 2008, China non só fai balance do actuado senón que introduce elementos de corrección substanciais da súa política, obxecto nestes anos de non poucas críticas (concentración nas materias primas, desprezo aos impactos ambientais, consecuencias laborais negativas, obxectivos estratéxicos oblicuos, etc.). Neste sentido, o modelo de cooperación agora proposto suxire pasar páxina do binomio exportación de materias primas-importación de produtos elaborados para integrar máis factores a fin de complexizar e ensanchar a relación.
Unha comunidade de destino común
O desenvolvemento e a soberanía son as dúas claves que vertebran a nova folla de ruta. China asume compromisos en orde ao fomento do progreso en asuntos esenciais da rexión como a industrialización, as infraestruturas, o intercambio tecnolóxico ou a cooperación financeira, e ata a xustiza social, o intercambio cultural e humanístico, entre outros. Igualmente, a aposta pola integración rexional dirixe a súa mirada á CELAC, aínda que persistirá a vía bilateral como un complemento destacado. A nova estratexia apunta a un salto cualitativo que rubrica a disposición de China a participar de forma activa na transformación da rexión sumando non só oportunidades de desenvolvemento senón tamén selando unha alianza para catapultar a súa proxección política global.
A triangulación no aire
A primacía do enfoque rexional suxire que China considera chegado o momento de corresponder ás demandas transmitidas fundamentalmente polos gobernos progresistas de ALC dun trato adulto e directo, sen máis intermediacións que non sexan as libremente consentidas e con prioridade para os intereses da rexión. De todo iso debésese tomar boa nota. Esa supeditación esixe tamén de España repensar o seu enfoque trazando unha política que teña en conta a nova realidade sen esperar a que o simple paso do tempo confirme o suposto cambio de ciclo que asoma na política latinoamericana. Ata con gobernos ideoloxicamente máis próximos, as cousas terán que cambiar.
