1. Informe
Unha semana logo dos comicios do pasado 16 de Xaneiro proseguen os ecos dos resultados. O PDP inflixiu ao KMT a máis pesada derrota de toda a súa historia, tanto no que se refire ás eleccións presidenciais (56,1% fronte a 31%) como ás lexislativas (68 fronte a 35), deixando á formación nacionalista nunha severa crise. A carreira pola presidencia no KMT xa se iniciou. Trala dimisión de Eric Chu, a elección levarase cabo o 26 de marzo. Aínda que interinamente asumiu a xefatura da formación a vicepresidenta Huang Min-hui, xa anunciaron candidaturas Hung Hsiu-chu e Hau Lung-bin. Tamén os concelleiros de Taipei, Le Hsin e Chung Hsiao-ping.
1. Informe
Unha semana logo dos comicios do pasado 16 de Xaneiro proseguen os ecos dos resultados. O PDP inflixiu ao KMT a máis pesada derrota de toda a súa historia, tanto no que se refire ás eleccións presidenciais (56,1% fronte a 31%) como ás lexislativas (68 fronte a 35), deixando á formación nacionalista nunha severa crise. A carreira pola presidencia no KMT xa se iniciou. Trala dimisión de Eric Chu, a elección levarase cabo o 26 de marzo. Aínda que interinamente asumiu a xefatura da formación a vicepresidenta Huang Min-hui, xa anunciaron candidaturas Hung Hsiu-chu e Hau Lung-bin. Tamén os concelleiros de Taipei, Le Hsin e Chung Hsiao-ping.
A vitoria de Tsai Ing-wen reforza a aposta pola separación política e identitaria co continente. No entanto, cabe resaltar a moderación do discurso independentista do PDP que neste novo tempo inclínase con claridade por evitar as provocacións directas a Beijing. Esa prudencia (revestida de ambigüidade), da que fixo gala Tsai durante toda a campaña, contou con amplo respaldo ata o punto de privar de representación a outras formacións aliadas, en especial a TSU do ex presidente Le Teng-hui, que non obtivo escanos.
O PDP gañou en 18 das 22 circunscricións territoriais ou municipalidades, con porcentaxes superiores ao 60 por cento en 6 delas. O KMT só resiste en Taitung, Hualien, Kinmen e Lianchiang. Ata no Novo Taipei de Eric Chu, o PDP gañou ao KMT (51,9% fronte a 37,49%).
Unha segunda consideración importante é a irrupción do PNP (Partido do Novo Poder), consecuencia directa do Movemento Xirasol. Nada fai apenas un ano, esta formación obtivo 5 deputados, 2 máis que o PPP de James Soong, aliado do KMT. A súa mensaxe centrouse na defensa dunha maior xustiza social, simbolizando en boa medida a entrada dunha nova xeración na política taiwanesa. Contrasta este éxito co fracaso da alianza de socialdemócratas e verdes, que non excedeu o 2,53%, desencadeando dimisións.
Outro dato importante é a participación: 66,27 por cento fronte a 74,38 por cento, que evidencia a perda de lealdade electoral dun fragmento significativo da base do KMT. Esta circunstancia suxire que a competición pola presidencia entre quen apostan por un partido máis centrado en Taiwan -eliminando incluso a referencia a China no nome do partido- e quen avogan por ligar o seu futuro á cooperación co PCCh para a reunificación pacífica, podería intensificarse nas próximas semanas.
Nas súas primeiras declaracións tralas eleccións, Tsai reiterou que tratará con cautela as relacións a través do Estreito, descartando que a non aceptación do Consenso de 1992 equivalla á súa interrupción. O secretario xeral do PDP, Joseph Wu, indicou que o desexo de Tsai é volver ao “espírito de 1992”, de forma que ambas partes poidan aceptarse mutuamente pese ás diferenzas existentes. Wu tamén negou que o resultado electoral supoña un voto en contra de China continental e quitou ferro á importancia deste asunto na campaña, descartando que deba interpretarse en clave de partidarios da unificación ou da independencia. Wu aludiu a outros factores: a afrouxada economía e a seguridade alimentaria, o descontento dos mozos, o mellor goberno do PDP no ámbito local, entre outros.
Tsai, que debe equilibrar a súa mensaxe para non verse asediada internamente por quen lle acusan de abandono do ideario independentista do seu partido, apega o seu discurso á preservación do status quo. No inmediato, suxire catro elementos chave que deben guiar as relacións: 1) o feito histórico do diálogo bilateral de 1992 e o recoñecemento recíproco malia as diferenzas; 2) o actual sistema constitucional da República de China; 3) os resultados das negociacións e os intercambios nas últimas dúas décadas; 4) os principios democráticos de Taiwan e a opinión popular.
Aínda que a CCTV emitiu o pasado día 21 un vídeo gravado en 2015 dun simulacro militar na costa suroriental do continente ou que miles de mensaxes inundaron a conta de Facebook da presidenta Tsai cos “oito honras e deshonras” do PCCh e mostras de rexeitamento á independencia, o que puidese dar pé a certa mensaxe intimidatoria, o certo é que as reaccións oficiais foron máis cautelosas que as rexistradas en 2000, reiterando sempre, iso si, que “o Consenso de 1992 é o fundamento político do desenvolvemento pacífico das relacións” e que “só adheríndose a el” as relacións poden ter expectativas firmes e prolongadas. Beijing nega responsabilidade na derrota do KMT, que atribúe a factores sociais e económicos e á insatisfacción da mocidade, non á política a través do Estreito. Polo momento, incluso as insinuacións dunha redución do número de turistas autorizados para visitar Taiwan son só rumores.
As eleccións marcan un punto de inflexión na historia política da illa. Tsai, hakka polo seu pai, minnan pola súa nai e aborixe pola súa avoa materna, non é sospeitosa de favorecer a unificación e aspira a establecer un novo tipo de relacións co continente. Beijing pode ter en Tsai un reto e unha oportunidade para actualizar a súa política.
2. Observacións de contexto
- O longo período de 4 meses que vai desde as eleccións ata a toma de posesión do equipo ganador (20 de maio) motivou un debate achega da procura de fórmulas alternativas na elección dun primeiro ministro que conte co apoio do Yuan lexislativo e que eviten un estancamento do labor gobernamental. Ao respecto, Tsai Ing-wen apuntou que no marco constitucional vixente non existe marxe para nomear un gabinete multipartidista. O equipo de transición para organizar o traspaso de poderes xa está en marcha. Tsai urxe a Ma atopar un substituto do primeiro ministro Mao Chi-kuo si finalmente non accede a permanecer no seu posto.
- Taipei declinou facer comentarios sobre unha petición de cidadáns británicos ao seu goberno para que recoñezan formalmente a Taiwan como país. Outra petición similar rexistrouse na web da Casa Branca. Nun e outro caso recibiron varios miles de firmas e poderían obrigar a pronunciarse ás autoridades respectivas en función da lexislación vixente en cada caso.
3. Datos relevantes
- Segundo un informe da Cámara de Comercio de EEUU en Taipei, o 47% dos seus empresarios ven con pesimismo a situación económica nos próximos 5 anos e un 87% ten dúbidas sobre o crecemento económico de Taiwan.
- O Banco Central de Taiwan emitirá unha moeda de ouro conmemorativa das eleccións do 16 de xaneiro, como vén sendo habitual desde as eleccións de 1996. A que mellor se vendeu é a da parella Le-Lien (48.000 unidades) e o valor máis alto foi para a moeda da parella Ma-Wu (54.000 dólares taiwaneses). Estímase que a moeda da parella electa Tsai-Chen custará ao redor de 40.000 dólares taiwaneses.
- Diversos países felicitaron aos ganadores nas eleccións do pasado 16 de xaneiro. EEUU, Xapón, UE, Alemaña, Gran Bretaña, Canadá, Francia, Singapur, Australia, Bélxica, Chequia, Italia, Luxemburgo, Suíza, Corea do Sur, Mongolia, Omán, Nixeria, Sudáfrica, Brasil ou Chile. Dos 22 aliados diplomáticos, 11 tamén cursaron felicitacións a Tsai Ing-wen. No ano 2012, un total de 19 aliados diplomáticos e 37 países felicitaron o triunfo electoral de Ma Ying-jeou.
- Nunha enquisa sobre a competitividade en comercio exterior, Taiwan baixou ao 15º lugar do mundo, coa caída dunha posición.
- O desemprego en Taiwan foi do 3,78 por cento en 2015, o nivel máis baixo desde 2000. A cifra representa unha caída do 3,96 por cento con respecto a 2014.
4. Nomes relevantes
- Simon Ko tomou posesión como novo representante de Taiwan en España. Con anterioridade exerceu o cargo de viceministro de Relacións Exteriores, entre outros.
- Huang Huang Kuo-chang, un dos principais activistas do Movemento Xirasol, derrotou ao candidato do KMT Le Ching-hua, que fora reelixido en sete ocasiones en Nova Cidade de Taipei.
- O roqueiro Freddy Lim, PNP, derrotou a Lin Yufang, do KMT.
- Hung Tsu-yung, PNP, irmá de Hung Chu-chiu, cuxa misteriosa morte nun campo de adestramento militar desatou unha ola de protestas en 2013.
- Lin Li-chan, a primeira deputada saída da inmigración (camboxana), polo KMT.
- Cheng Chen-tao, unha das moitas mulleres taiwanesas que sufriron escravitude sexual durante a II Guerra Mundial, faleceu á idade de 93 anos.
- Chang Yung-fa, fundador do grupo Evergreen, un dos primeiros do mundo en transporte marítimo e aéreo, faleceu á idade de 88 anos.
- William Burns, ex subsecretario de Estado de EEUU, visitou Taiwan tralas eleccións reuníndose con Ma Ying-jeou, Tsai Ing-wen e Eric Chu. China pediu a EEUU que non interveña nos seus asuntos internos. Tsai asegurou a Burns que Taipei manterá estreitas relacións con EEUU. O actual subsecretario de Estado Anthony Blinken visitou Beijing o día 20.
