Os primeiros cen días de Tsai Ing-wen á fronte da presidencia taiwanesa saldáronse cun primeiro descenso por baixo do 50 por cento en popularidade. A súa formación, o Minjindang ou PDP, apresurouse a moderar a significación de devandito dato argumentando que aínda así está por riba dos niveis comparados de aceptación do seu predecesor, Ma Ying-jeou, do rival Kuomintang, en similar período.
Os primeiros cen días de Tsai Ing-wen á fronte da presidencia taiwanesa saldáronse cun primeiro descenso por baixo do 50 por cento en popularidade. A súa formación, o Minjindang ou PDP, apresurouse a moderar a significación de devandito dato argumentando que aínda así está por riba dos niveis comparados de aceptación do seu predecesor, Ma Ying-jeou, do rival Kuomintang, en similar período.
Neste simbólico lapso de tempo, si algo quedou claro é que a tamén presidenta do PDP é máis de xirasoles ca de margaritas. En efecto, fronte a quen vaticinaban un certo flirteo coa posibilidade dun recoñecemento adaptado do chamado Consenso de 1992, peza chave da arquitectura das relacións a través do Estreito de Taiwan, revalidou o seu compromiso electoral coa defensa do statu quo. As presións continentais, chegadas ao punto da suspensión da comunicación oficial, non lograron, polo menos polo momento, facer meladura na súa predilección por aquel ”movemento dos xirasoles” que na primavera de 2014, ocupando o Parlamento, puxo en xaque ao KMT abrindo o camiño á máis esmagadora vitoria da oposición.
As accións e xestos de Tsai abarcaron a reconciliación interna cos pobos aborixes, a clarificación e saneamento dos haberes ilegais dos partidos políticos, a aposta por un novo modelo de desenvolvemento económico e un novo consenso socio-laboral que inclúe a reforma das pensións ou tamén a formulación da Nova Política cara ao Sur, nun esforzo por ampliar as proxeccións do seu propio mercado interno sen agravar a dependencia de China continental.
Á posición clara pero intransixente de Beijing, Tsai intentou responder cunha ambigüidade de novo signo. Ao aserto de “unha China, dúas interpretacións” do seu antecesor no cargo respondeu coa firmeza da defensa do marco vixente -incluíndo a Constitución e os acordos avanzados polo KMT co continente- pero sen renunciar á identidade soberanista da súa formación. En paralelo ao rexeitamento da reunificación tal cal se suxeriu polo tándem KMT-PCCh, Tsai suscitou o respecto aos principios democráticos e un xiro estratéxico con vectores en Tokío e Washington para facer contrapeso a Beijing.
O seu discurso non é de confrontación aberta pero si evasivo. E canto máis contundente suxírese a esixencia de Beijing, máis mira para outro lado e afástase dela. Desde o 25 de xuño, os contactos entre a ARATS e a SEF, as entidades encargadas de xestionar as relacións a ambos os dous lados, suspendéronse e a ruptura da tregua diplomática pode dicirse que é unha realidade que moi pronto podería traducirse nun levantamento da veda á caza de aliados. Achámonos, pois, na antesala dunha fase nova das relacións a través do Estreito.
O substrato último desta realidade é o feito de que unha parte considerable de taiwaneses identifícanse cada vez máis como tales. En poucos anos, o sentimento de dobre identidade foise esfumando e os puntos de apoio de China continental en Taiwan afrouxan salvo, probablemente, na comunidade empresarial. A colaboración KMT-PCCh e a secuencia de acordos a través do Estreito dos últimos anos non permitiron poñer freo ao aumento do sentimento independentista. A actual lideresa do KMT, Hung Hsiu-chu, non ten reparo en defender a condición de Taiwan como unha provincia chinesa máis, pero isto conforta pouco en termos prácticos aínda que axude a trasladar certo convencemento á sociedade do continente.
China continental é o primeiro socio comercial de Taiwan. En 1991, o intercambio ascendía a 8.000 millóns de dólares e hoxe rolda os 200.000 millóns. Máis de 70.000 empresas de Taiwan investiron no continente. Case 900 voos semanais directos unen as dúas beiras. Os tentáculos son relevantes e o poder de arrastre inconmensurable. Pero a clave da evolución reside nun diálogo político e social que se resiste.
Esta lexislatura, con 69 deputados do PDP e os seus aliados fronte a 44 conservadores, anticipa un penoso calvario para os aliados do PCCh na illa. O KMT terá que afrontar o seu papel na ditadura e responder das súas contas. Este relato non lle deixará indemne e, a salvo de cataclismos, podería confinalo na oposición máis tempo do inicialmente previsto.
A conxuntura na rexión pode facilitar a adhesión de Xapón e doutros países asiáticos enfrontados a China á política de Tsai Ing-wen. Todos eles poderían secundar a Nova Política cara ao Sur. Pola súa banda, EUA revalidou a alianza económica e de seguridade con Taipei, considerándoa unha peza importante do Pivot to Asia.
Estes cen días deixaron claro que Tsai non está polo labor de esfollar margarita algunha. Non cederá ás presións de China continental. O cal remítenos a un escenario de tensión que podería resolverse cun improbable acomodo dos respectivos intereses nunha fórmula novedosa e transitoria. Ou agravarse si unha escalada de desencontros abre paso a un horizonte catastrófico. Para Beijing, o statu quo que Tsai quere perennizar non pode ser indefinido.
