A diplomacia de Tsai Ing-wen

Tsai Ing-wen visita Panamá e Paraguai no seu primeiro traxecto exterior en horas en que a diplomacia taiwanesa vive tempos de naufraxio. Dunha parte, a nova presidenta quere elevar a visibilidade internacional de Taipei pero igualmente procura conducirse con flexibilidade e discreción -caso da súa escala estadounidense- para non ferir susceptibilidades no continente. É isto posible? Serviralle de algo fiar tan fino?

Tsai Ing-wen visita Panamá e Paraguai no seu primeiro traxecto exterior en horas en que a diplomacia taiwanesa vive tempos de naufraxio. Dunha parte, a nova presidenta quere elevar a visibilidade internacional de Taipei pero igualmente procura conducirse con flexibilidade e discreción -caso da súa escala estadounidense- para non ferir susceptibilidades no continente. É isto posible? Serviralle de algo fiar tan fino?

Na véspera desta a súa primeira saída ao exterior pouco máis dun mes de asumir o cargo, a presidenta debeu encarar un novo caso de deportación de taiwaneses involucrados en actividades fraudulentas. En abril, Malaisia e Kenia deportaron a China continental a cidadáns taiwaneses inmersos en procesos similares. Agora é o caso de Camboxa, un dos aliados máis próximos de Beijing. Con estes serían 95 os taiwaneses deportados a China continental en pouco tempo. Segundo algunhas fontes, esta práctica involucra a miles de taiwaneses no exterior polo que o problema non faría máis que empezar. A diplomacia taiwanesa móstrase impotente para impedir estas deportacións. Os gobernos que manteñen relacións con Beijing asumen o principio de “Unha soa China” e non diferencian entre taiwaneses e chineses continentais. Desde Waijiaobu, sé do ministerio de asuntos exteriores chinés, encárganse de recordarllo en caso de dúbida. 

Ao reprobar as críticas de Taiwan a este proceder, Beijing fixo público por primeira vez que a comunicación con Taipei está cortada desde o pasado 20 de maio. As expectativas dun entendemento sobre a base dunha ambigüidade alternativa ao Consenso de 1992 (unha China, dúas interpretacións) son efémeras. É dicir, que se ateña ás consecuencias….

Este anuncio podería entenderse como un xesto de confirmación da ruptura, o que deixaría as mans libres non só ao continente. Beijing podería non disuadir a aquelas capitais que pretendan aproveitar a incomunicación para cambiar de bando. A tregua diplomática pasaría a mellor vida. É o momento de congraciarse con China. Non fai moito, Yang Kuo-chiang, presidente do Consello de Seguridade Nacional, sinalou que máis do 80 por cento dos aliados poderían xerar problemas nos próximos meses… Isto engade unha enorme presión ao novo goberno do Minjindang. 

Por outra banda, ao rexeitamento continental da Nova Política cara ao Sur, cualificada de intento de substituír a China en importancia como socio comercial por outros países, súmanse as declaracións do ex presidente do Instituto Americano en Taiwan, Richard Bush, quen advertiu que China podería mostrar unha oposición bastante dura ao intento de Taiwan de unirse ao TPP. Aínda no caso de que o goberno do PDP mostrásese disposto a facer concesións difíciles (indo en contra das aspiracións da súa propia base socio-electoral), o “obstáculo de China” persistiría e podería instar a algúns membros do TPP a bloquear a demanda taiwanesa. Nin sequera o gran poder de EUA (Taiwan é o seu noveno socio comercial, por diante de países como Italia, Brasil ou India) podería cambiar esta realidade chegado o caso. Sen o restablecemento da comunicación, os resultados dos amplos esforzos despregados por Taipei poderían ser nulos. 

A lameira diplomática en cernes deixa pouca marxe de manobra ás autoridades taiwanesas. A interpretación que parece impoñerse no continente é que pese ao intento de adopción dunhas formas máis suaves, as orientacións xerais da acción do goberno de Tsai son as que cabería esperar dunha formación de signo soberanista que asume o distanciamento do continente como principal norma de conduta. E non só non o aceptará sen máis senón que lle pasará factura sen dereito a reclamación.