Publicado orixinalmente no Faro de Vigo o 26 de novembro
Jorge Tavares e Xulio Ríos son editores de “Chibérica” (Popular, Madrid, 2023).
chiberica 1

Chibérica: Portugal e España perante a China

En relación a China, Portugal e España comparten importantes valores similares. Por unha banda, unha relación histórica que constitúe un sólido piar da relación bilateral. Por outra banda, China é, en ambos os casos, un socio económico destacado, tanto se nos referimos ao intercambio comercial como aos investimentos, incluídos os problemas estruturais da relación. Así mesmo, politicamente, a proximidade mantense en niveis aceptables a pesar da desfavorable situación global recente. E, en xeral, permanece unha relación bastante ben tecida que se reflicte na persistencia dunha asociación estratéxica que asegure a fluidez do diálogo e dos intercambios a todos os niveis.

Tamén hai matices que proporcionan unha relevancia singular. Portugal, por exemplo, asinou o memorando de adhesión á Iniciativa da Franxa e a Rota. España, non. Ambos, con todo, son membros do Banco Asiático de Investimentos en Infraestruturas. Por outra banda, nos dous universos xeolingüísticos asociados a Portugal e España, China mantén a relevancia de Portugal no Foro de Macau ao tempo que aposta por unha relación sen intermediarios cos países hispanoamericanos.

Na Unión Europea, Portugal e España caracterizáronse por apoiar a definición dunha maior autonomía estratéxica, ao tempo que postulan unha posición predominantemente construtiva na caracterización da relación con China.

No actual momento internacional, coa consideración en curso das tensións entre EEUU e Occidente co xigante asiático, tanto Madrid como Lisboa, sen desmarcarse da tendencia xeral, apostaron tamén pola prudencia á hora de xestionar os matices da relación con Pequín.

Á súa vez, China considera a ambos os países como un importante socio cooperativo. A relación reforzouse pola crise financeira e non sufriu nin coa pandemia de Covid-19 nin na resposta á crise provocada pola guerra de Ucraína.

Por outra banda, paralelamente, nos últimos anos, un iberismo pragmático pasou a formar parte da relación hispano-portuguesa. Así se desprende da expresión de opcións compartidas no contexto da UE, tanto se nos referimos a cuestións transcendentais como os fondos de recuperación post-pandemia, a enerxía ou o Midcat.

Poderían as sinerxías en relación a China ser un tema a explorar para optimizar a relación de cada parte co xigante asiático e mesmo facer valer a súa propia posición a nivel comunitario?

Nas últimas décadas, China creceu como obxecto de estudo nas nosas respectivas academias e sociedades. Contamos cunha maior oferta formativa e temos ao noso dispor un elenco de especialistas que achegan unha masa crítica capaz de dar crédito aos nosos actores sociais e institucionais na súa relación coa China.

Consideramos, polo tanto, que se dan as condicións ideais para falar de “Chibérica”. Con isto suxerimos un enfoque bilateral que complemente a vinculación con outras traxectorias xeoculturais da nosa contorna en relación a China. Suxerimos a estruturación do noso propio discurso que só se pode construír a través dunha maior relación entre a sinoloxía hispánica e a portuguesa a través dos mecanismos ao uso.

China é hoxe unha parte substancial da axenda política de ambos os países. Esta veciñanza tantas veces esquecida recomendaría máis diálogo bilateral para concretar unha folla de ruta que nos permita gañar un peso específico en Europa en función dos nosos propios intereses. Non se trata só de adaptarse ás novas tendencias, moitas veces patrocinadas maioritariamente por terceiros con maior influencia política, senón de influír, participar activamente e de forma compartida na súa definición. É o momento.