Tanto o filósofo chinés Luxun como o galego Castelao estudaron a carreira de medicina. Castelao emigrou a Arxentina e ao regresar a Galicia estudou medicina na Universidade de Santiago de Compostela, aínda que apenas logrou exercer como médico, en palabras do propio Castelao: “Fíxenme médico por amor ao meu pai; non exercín a profesión por amor á humanidade “. Castelao quería ser artista, escritor e filósofo. O filósofo chinés Luxun viaxou a Xapón para estudar medicina, pero deixou a carreira á metade, “estudar a carreira de medicina non pode salvar ao pobo chinés”, dicía Luxun. Para Luxun, a filosofía era a clave para que un pobo avance. Regresou a China e converteuse en escritor e filósofo.
Os galegos somos os chineses de España. Tanto galegos como chineses temos unha gran conexión co rural, tanto chineses como galegos temos unha gran tradición de emigración. Ambos os pobos temos un gran espírito de traballo e sacrificio. Na conferencia falei de Pepe Castedo, un galego de Madrid con orixe en Ferrol (1912-1982) que foi un pioneiro e admirado profesor de español en Pequín e viviu en primeira persoa a Guerra Civil española e a Revolución Cultural chinesa, como describe Xulio Ríos no seu libro “Pepe Castedo: vida e azares”. Tamén falei da gran importancia do IGADI todos estes anos como ponte entre Galicia e China, co Observatorio da Política China como motor de cooperación internacional. Exemplos de eventos de alto impacto organizados polo IGADI son as Xornadas en liña “O Xacobeo 2021 e o Rota da Seda: Camiños para o diálogo Oriente-Occidente” do 2020 ou o mapa da cidade global da Coruña do 2022.
Outro punto interesante con moito potencial son os acordos de irmandamento entre cidades: a cidade de Lugo coa cidade chinesa de Qinhuandao (2007) e a cidade de Vigo irmandada coa cidade de Qingdao (2016). Por outra banda, a cidade de Santiago de Compostela fixo un intento de irmandamento coa cidade de Qufu en 2005-2006 pero non frutificou. Do resto de cidades galegas non hai datos, co que se podería seguir traballando neste tema.
No ámbito educativo do idioma chinés nas Escolas Oficiais de Idiomas de Galicia, destacaría intercambios entre estudantes da EOI dá Coruña e estudantes chineses da Qingdao University (2022) e coa Asociación Chinesa Universitaria de Galicia (2023).
Nos últimos anos as universidades galegas déronse conta do potencial de China e crearon programas para atraer alumnado chinés a Galicia e buscaron incrementar os seus acordos de investigación e intercambio con universidades do país asiático. Con todo, existe un gran défice educativo entre Galicia e China. Mentres que en China existe a carreira universitaria oficial de filoloxía hispánica desde hai máis de sesenta anos e actualmente é posible estudar esa carreira, máster e doutoramento en máis de setenta universidades e centros educativos oficiais da Chinas. En España, pola contra, actualmente non existe a carreira de filoloxía chinesa en ningunha universidade.
É de vital importancia fundar departamentos de chinés nas universidades de Galicia, crear as carreiras de filoloxía chinesa, maxisterio de lingua estranxeira de chinés, e mestrado de profesorado de ensino secundario con especialidade de chinés. Debemos espallar o ensino e o estudo do idioma e a cultura de China aos colexios de primaria e secundaria. Podemos seguir o modelo do Programa de Aulas Confucio da Junta de Andalucía iniciado no ano 2011, onde o idioma chinés é parte do currículo oficial de primaria e secundaria, sendo unha materia máis da educación pública. A lingua de Confucio ensínase a máis de 3.000 alumnos en máis de 37 centros docentes públicos de Andalucía.
No ámbito deportivo, é importante destacar tamén o gran labor que durante máis de trinta anos o mestre José Gago da Escola Dinamic Center de Ourense estivo realizando de maneira incansable polo ensino do auténtico taichi da familia Yang (Fu Sheng Yuan e Fu Qing Quan) e de wushu – kungfu. Organizando campionatos internacionais, convidando a profesores chineses, viaxes de estudo a China e participando en campionatos europeos e mundiais onde os seus alumnos conseguiron multitude de medallas. No meu caso persoal, eu vivín en Pequín do ano 2006 ao ano 2015 e estiven sempre ligado ao mundo educativo e da cultura. Alí estudei a carreira de filoloxía chinesa na Universidade de Lingua e Cultura de Pequín (BLCU), traballei como profesor colaborador de español no Instituto Cervantes de Pequín e en varias universidades e colexios. Tamén traballei na Embaixada de España en Pequín (2010-2012) e, finalmente, grazas a unha bolsa de posgraduado da Fundación Pedro Barrié de la Maza, puiden cursar un máster de profesorado de chinés na universidade BLCU de Pequín.
Se tivese que elixir os dous momentos máis “galegos” dos meus nove anos en Pequín sería, sen dúbida, primeiro a queimada galega do 17 de maio de 2013 no restaurante o Muíño, con participación de moitos amigos galegos e chineses. O outro gran momento galego foi a visita a Pequín en 2010 da Real Banda de Gaitas da Deputación de Ourense, dirixida por Xosé Luis Foxo. Centos de persoas asistiron aquel día ao primeiro concerto de gaitas da historia na Muralla China (Mutianyu nos arredores de Pequín). Foi algo impresionante e histórico. Despois de Pequín, dirixíronse ás cidades de Xangai e de Xi’An.
Para min foi un privilexio poder vivir en China nunha época moi bonita na que aprendín moito. Incluso a televisión estatal chinesa, a canle CGTN español (antes coñecido como CCTV español) fíxome un documental para a súa serie de vídeos “Estranxeiros en China”.
Os galegos somos os chineses de España, oxalá nos deamos conta antes de que sexa tarde, xa que China é o noso provedor, o noso cliente, probamente o noso futuro xefe e oxalá o noso aliado. Sería boa idea empezar a coñecela, a súa cultura e o seu idioma, antes de que xa sexa demasiado tarde.
