Un desfile aéreo marcará as celebracións do Día Nacional en Taiwan (o 10 de outubro, tamén coñecido como o Dobre Dez). Os taiwaneses mirarán ao ceo, quizá confiados en que tamén lles reporte un horizonte máis despexado ante o incerto futuro que ameaza a estabilidade do país.
Un desfile aéreo marcará as celebracións do Día Nacional en Taiwan (o 10 de outubro, tamén coñecido como o Dobre Dez). Os taiwaneses mirarán ao ceo, quizá confiados en que tamén lles reporte un horizonte máis despexado ante o incerto futuro que ameaza a estabilidade do país.
Como aconteceu co seu discurso de toma de posesión o pasado 20 de maio, unha relativa expectación rodea a alocución que pronunciará a presidenta Tsai Ing-wen, do verde e soberanista PDP ou Minjindang. Aínda que non cabe esperar sorpresas á vista das súas declaracións previas: “Taiwan non se dobregará ante a presión de China continental e si esta créeo posible, erra no seu xuízo”, asegurou. Pero o certo é que a popularidade de Tsai evoluciona á baixa, cunha caída superior aos vinte e cinco puntos en menos de medio ano malia un inxente esforzo por transmitir á sociedade a dobre idea do acougo nas relacións a través do Estreito e unha maior sensibilidade a ton coas preocupacións cívicas. Isto non funcionou ben.
Tsai intenta que a axenda de Taiwan non lla marque Beijing. Os debates sobre a reforma das pensións, a normativa en materia de xornada laboral ou vacacións ou tamén a lei de dependencia ilustran esa vocación de persistir nunha orde do día propio que afronte os retos inmediatos e futuros da illa. Con todo, resulta baldío ao cabo calquera intento de subtraerse á dinámica alentada desde Beijing.
Nun momento en que todo futuro parece depender da capacidade para sumarse aos procesos de integración rexional e global en curso, o retroceso na proxección exterior de Taiwan, evidente tralo fin da tregua diplomática pactada entre o PCCh e o KMT, reforza a sensación de progresivo illamento. Ao bloqueo á participación na OACI, na COP22, en Interpol, etc. súmanse os rumores sobre a normalización co Vaticano que, de consumarse, asestaría un duro revés ameazando cun efecto dominó entre os seus aliados (22 en total).
Ao máis recente anuncio do nomeamento de James Soong, un azul, outrora membro destacado do KMT e hoxe líder do PPP (Partido o Pobo Primeiro) para participar no cume de APEC que terá lugar en novembro, respondeuse desde a capital continental non valorando o xesto senón cun aviso: “a participación de Taiwan debe concordar cos pertinentes memorandos de entendemento”, dando a entender que tamén periga a súa inclusión e desmentindo a seguridade expresada en Taipei pola Oficina Presidencial en alusión á súa condición de membro de pleno dereito.
A presión non só afecta á orde exterior. No plano interno, o axuste turístico (cunha caída pronunciada dos visitantes continentais) e a aposta pola diferenciación entre azuis e verdes, vai camiño de abrir paso a un cisma político-territorial. China premiará ao poder local nacionalista ou azul con millóns de turistas cada ano mentres privará deles aos municipios verdes, penalizando os gobernados polas forzas soberanistas.
A estratexia do PCCh é compartida polo KMT e aplaudida cos ollos pechados pola súa actual líder, Hung Hsiu-chu, defensora dunha visión máis estrita do chamado Consenso de 1992 (Unha China, unha mesma interpretación). Este aliñamento coas teses continentais pode ameazar a propia estabilidade da formación nacionalista. De feito, o ex vicepresidente Wu Den-yih, xa avisou da súa discrepancia (Unha China, dúas interpretacións), o que podería aventurar a súa propia candidatura á presidencia o ano próximo co fin de evitar unha percepción pública que lle prexudique electoralmente ao asociarse en exceso cos intereses de Beijing.
As dúas frontes, a continental e a interna, son interdependentes. Reducir a vulnerabilidade, tal como suscítase polo PDP propoñendo o cambio de modelo industrial, alentando unha Nova Política cara ao Sur e reforzando as alianzas con EUA e Xapón (quizais India), non será fácil.
A Beijing non lle abonda con que Tsai Ing-wen recoñeza o “feito histórico” do Consenso de 1992 ou conxele o programa soberanista. O que o PCCh pretende é levar á sociedade taiwanesa ao convencemento de que a independencia é tan inviable como imposible. E os líderes do PDP, que hoxe aseguran que baixo ningún concepto renunciarán aos seus principios reclamando compostura e racionalidade, corren o risco de transitar esta lexislatura esfollando a margarita. A presión non é conxuntural. A marxe e a capacidade de manobra de Tsai Ing-wen son reducidas.
Xi Jinping dixo que a cuestión de Taiwan non pode deixarse de lado de xeración en xeración. O KMT reclama un acordo de paz. O PCCh, cunha Lei Antisecesión aprobada en 2005, recorda que Taiwan é casus belli. Taiwan é parte do equilibrio estratéxico da rexión de Asia-Pacífico, hoxe en ebulición e evolución. O claro rexeitamento de China (e de Taiwan) ao fallo da Corte Permanente de Arbitraxe da Haia sobre as illas en disputa no Mar de China meridional reforza o convencemento de que non haberá dúbidas nin pasos atrás.
