Relevo na ONU

 Campo de prisioneros de Guantánamo, clic para aumentar
Os retrocesos internacionais no ámbito dos dereitos humanos é un feito incontestable e gravísimo. O recente informe sobre Guantánamo, elaborado a instancias da propia organización, evidencia a raíz do problema. NNUU non pode dicir que non estea ao tanto. EEUU di que a ONU se desacredita con ese informe, pero en realidade o descrédito prodúcese por permitir que vaia directamente á trituradora de papeis, sen que ninguén se plante en New York.
 

Non será ata finais de ano que Kofi Annan deixará paso ao seu relevo en Nacións Unidas. Non obstante, hai tempo que da a impresión de que o actual secretario xeral está practicamente "dimitido". Por regra xeral, no derradeiro período do mandato, a falla de preocupación pola reelección debería traducirse nunha expresión de maior dinamismo e compromiso cos grandes temas que preocupan á sociedade internacional. Pero Kofi Annan, probablemente paralizado polas denuncias de corrupción lanzadas contra el, só aspira a un relevo tranquilo mentres o desasosego cunde por todas partes.

A axenda interna, como se evidenciou no recente Cumio da reforma, está practicamente bloqueada. E o papel de Nacións Unidas na defensa da legalidade internacional minguou de tal forma nos últimos anos que o balance da xestión de Annan dificilmente pode recoller aplausos. Falemos de paz, de dereitos humanos ou de desenvolvemento, as iniciativas están sobre a mesa, revelando impulsos e iniciativas benintencionadas, pero que non dan mellorado a credibilidade da ONU.

Os retrocesos internacionais no ámbito dos dereitos humanos é un feito incontestable e gravísimo. O recente informe sobre Guantánamo, elaborado a instancias da propia organización, evidencia a raíz do problema. NNUU non pode dicir que non estea ao tanto. EEUU di que a ONU se desacredita con ese informe, pero en realidade o descrédito prodúcese por permitir que vaia directamente á trituradora de papeis, sen que ninguén se plante en New York. A creación dun novo Consello de Dereitos Humanos, que debería servir para impulsar unha viraxe nesta materia, permanece enfrascada en controversias entre os países desenvolvidos e os en vías de desenvolvemento, e nada permite asegurar que poida concretarse nas próximas semanas. Outro tanto pode dicirse da Comisión para a Consolidación da Paz. E se falamos dos obxectivos do milenio, un lustro despois de proclamados estes compromisos, máis ben modestos pese a tanto alboroto, todo indica que non se van cumprir en absoluto. Leo que a 30 de novembro de 2005, só o 7% dos préstamos do FMI foron destinados ao continente africano. Estamos en mans de perfectos saboteadores.

Claro que todo este desolador panorama non é culpa do secretario xeral, pero del cabería agardar xestos e compromisos, maior empeño persoal, para non deixarse instrumentalizar polas grandes potencias e utilizar o cargo para decantar os límites e as consecuencias da indeferenza ante a transformación que está experimentando o mundo. A ONU ten un papel fundamental e único a desempeñar, pero tanto templar gaitas acaba por facerte odiar a música.

¿Que debería facer un secretario xeral cando a importante organización que preside recomenda o peche dun cárcere como Guantanamo e todos pasan olimpicamente do problema? Calquera cousa menos ser paciente e comprensivo. O problema final non é que o substituto de Annan sexa un europeo, un africano ou un asiático. Tampouco é que sexa indiferente a orixe, pois ese debate é revelador tamén das tensións existentes no sistema internacional, pero o transcendental sería dar con alguén coa convicción e a coraxe suficiente para estar sempre disposto a dimitir cando as receitas máis simples caen en saco roto.