Neste contexto, e para apoiar aos fogares vulnerables e ás pequenas empresas durante a transición enerxética, a UE estableceu un Fondo Social do Clima, cunha dotación estimada de 86.700 millóns de euros. O fondo financiará a transición cara as enerxías renovables e incluirá medidas para reducir os impostos e taxas enerxéticas, alén de incentivos para renovar os edificios, para compartir coche e desenvolver un mercado de segunda man para os vehículos eléctricos. A creación deste fondo forma parte do paquete lexislativo “Obxectivo 55”, que pretende acadar os obxectivos do Pacto Verde Europeo, entre os que destaca a redución das emisións nun 55% para 2030.
O sector da enerxía fotovoltaica en Galicia
Entre as fontes de enerxía renovable en Galicia, sectores como a produción eólica en terra contan con importante implantación, mentres outros como a xeración a partir de biomasa, a enerxética mariña, ou a fotovoltaica teñen unha presenza aínda menor.
A finais do exercicio pasado Galicia tiña en marcha arredor de 1.600 instalacións fotovoltaicas, das que máis de 400 pertencían a explotacións de autoconsumo que subministran a empresas ou vivendas, pero non á rede. De acordo co operador Red Eléctrica Española, o ano pasado xeráronse un total 22 GW/h de enerxía fotovoltaica na rede galega, o que sitúa á autonomía na antepenúltima posición de toda España, só por detrás de Asturias e Cantabria.
Gráfico 1: Enerxía solar fotovoltaica xerada en España en 2023, por autonomía (GW/h)
Galicia consume aproximadamente o 7% da enerxía xerada no Estado, contando aínda cunha forte dependencia dos combustibles fósiles (petróleo, carbón y gas natural). Isto sitúa á Comunidade e ao sector fotovoltaico nun momento crucial no que a eficiencia enerxética é cada vez máis relevante desde o punto de vista social e económico. Pero o sector fotovoltaico atópase en lento crecemento en Galicia (de 10 GW en 2010, a 18 GW en 2018, a máis de 22 de 2023). Os paneis solares instalados en Galicia apenas representan aínda o 0,1% da potencia estatal (uns 28.000 GW), a pesar de que máis do 70% dos 1,3 millóns de tellados existentes serían aptos para a instalación deste sistema. Non obstante, a industria galega parece estar comprendendo a importancia de potenciar la eficiencia enerxética en clave verde, e un reflexo disto sería o incipiente interese empresarial na transformación das súas plantas de produción.
O punto de inflexión normativo
Se ben o clima foi un factor fundamental que freou a produción fotovoltaica en Galicia, a mudanza climática e a normativa abren novos escenarios. O Parlamento Europeo vén de aprobar recentemente o Estándar Solar da UE dentro da Directiva Europea de Rendemento dos Edificios, grazas a un preacordo de decembro de 2023. O obxectivo da Norma Solar da UE pasaría por facilitar a transición enerxética nos espazos habitables e de traballo, esixindo a partir do ano 2026 a instalación de cubertas solares nunha proporción significativa do parque inmobiliario europeo. Na práctica a nova lei, que entrará en vigor de maneira gradual nese ano, requirirá instalacións solares integradas nas obras de construción, e organismos públicos (con carácter retroactivo) en toda a UE. En concreto, a instalacións de placas fotovoltaicas será un imperativo para os novos edificios públicos e comerciais antes de 2026, nos edificios comerciais e públicos sometidos a renovacións importantes para 2027, nos novos edificios de vivenda para 2029, e nos edificios públicos existentes para 2030. Estase preparando unha nova “revolución verde” con eixo no sector fotovoltaico. Existe tecido capaz de absorber esta misión, ou ficará en mans das multinacionais?
