Noutra ocasión, o Papa dirixiuse á mocidade católica rusa querendo vela como herdeira do gran imperio, da obra de Pedro Primeiro e Catalina Segunda. Resultou pouco acertado porque xustamente estes dous monarcas empeñáronse moito en destruír a Ucraína. Probablemente, Francisco soamente vía o que fixeron para converter a Rusia nun estado europeo e chamou aos seus mozos fieis, que son unha minoría non favorecida polo poder do Kremlin, a rescatar esta herdanza.
O Santo Pai aínda cre que o potencial humanista da cultura rusa pode facer que os xefes do Kremlin, arrepíntanse e renuncien á guerra. Deu unha mostra de inxenuidade ao compartir co ministro do exterior ruso a súa suposición que as atrocidades cometidas en Ucraína polos combatentes rusos eran obra de representantes de pobos non rusos. O xefe da diplomacia rusa contestoulle que en Rusia non se facía diferenza por orixe étnica, todos son iguais. Diso pódese entender, entón, que, se musulmáns de Chechenia e budistas de Buriatia compórtande de maneira atroz nos territorios ocupados, tamén o son os cristiáns ortodoxos procedentes de rexións da etnia rusa. O famoso grupo paramilitar do “cociñeiro de Putin”, E. Prigozhin, demostrouno en bastantes ocasións.
É estraño que se deu importancia ás palabras filtradas do Papa, que non son ningún chamamento nin van dirixidas a ninguén en concreto. Políticos de diferentes países manifestaron a súa incomprensión sobre o que quería dicir o pontífice, pero o Kíiv oficial non ocultou o seu descontento. O nuncio papal foi citado ao Ministerio de Asuntos Exteriores de Ucraína e o seu titular sinalou no Twitter que “na batalla entre o ben e o mal,” debíase poñer “ao lado do ben en lugar de tentar poñelos en pé de igualdade e chamalo ‘negociacións’. No mesmo sentido expresouse o presidente V. Zelenskyi, sen mencionar directamente ao pontífice. Falou de líderes relixiosos que apoiaban a Ucraína “coa oración, coas súas palabras e cos feitos”, que eran “unha igrexa co pobo” e “non a 2.500 quilómetros de distancia, pedindo unha mediación entre alguén que quere vivir e alguén que quere destruírche”.
A crítica ao Papa é algo habitual entre os actuais políticos ucraínos, pero non deixa de ser desacertada, porque parte do suposto que o pontífice está do lado do mal. Non lle escoitan cando di que “unha negociación nunca é unha rendición” nin ao seu secretario de estado cando aclara que a primeira condición para toda negociación é o cesamento da agresión rusa. Pasan por alto as numerosas oracións do Papa por Ucraína, a axuda que presta a súa igrexa a feridos e refuxiados ucraínos. Resulta bastante turbio non notar que o Papa está ao lado do pobo ucraíno, cando chama aos miles de millóns dos seus fieis a non gastar diñeiro na principal festividade católica do Nadal e entregalo aos ucraínos, ao mesmo tempo que en Ucraína malgástanse recursos en árbores de Nadal e outras cousas prescindibles. A impresión que isto produce é que na retagarda a guerra non se nota e a vida é normal e fai pensar que as autoridades non prestan a debida atención ás necesidades dun país en guerra.
O presidente turco R. Erdogan tamén propuxo a Zelenskyi unha mesa de negociacións con Rusia, pero este ofrecemento non causou indignación como no caso de Francisco. Probablemente, porque Erdogan é máis útil, xa que fornece a Ucraína drons da empresa do seu xenro. O Vaticano nunca fornecerá material de guerra, pero isto non é unha razón para supoñelo ao lado do inimigo e desprezar outro tipo de apoio que pode recibirse, xa que a situación en Ucraína tórnase cada vez máis crítica.
Ao entrar no terceiro ano da gran invasión, Zelenskyi, querendo mostrarse confiado de cara a presidenta da Comisión Europea, Von der Leyen, e outros estadistas occidentais en Kíiv, convidounos a ver os transcorridos 730 días como un achegamento á vitoria. O Papa describíu a posición actual de Zelenskyi de maneira moi diferente: “cando ves que estás derrotado, que as cousas non van…”. En realidade, Ucraína, o seu pobo, non están derrotados, pero as cousas de Zelenskyi si van mal. Os 730 días non foron de achegamento senón de afastamento da vitoria. Tal como Zelenskyi leva as cousas, necesitaranse moito máis que 730 días para desocupar o territorio de Ucraína e vencer ao invasor.
A gran invasión de febreiro de 2022 foi culpa de Putin, pero foi a política incompetente e irresponsable do actual presidente de Ucraína o que lle alentou a atreverse nestes termos. O xefe do Kremlin pensaba conseguir os seus obxectivos en poucas semanas e para frustralo necesitábase un contragolpe forte e rápido; con todo, a deficiente estratexia e política do comandante en xefe supremo Zelenskyi converteuno en anos sen un final visible, poñendo toda acción ucraína en dependencia da axuda occidental, sin organizar debidamente os seus propios recursos. O verdadeiro éxito político e estratéxico foi convencer aos principais actores de que non se pode permitir que gañe a Putin, con todo, queda moita incerteza sobre o que sucederá en caso de derrota de Putin. Por iso, a axuda occidental chega en doses ‘homeopáticas’ e non se evita a escalada por parte de Rusia, o maior perigo para Occidente. Putin ameaza cada vez máis con usar armas nucleares, e o mundo segue preguntándose se se atreverá ou non. Isto tamén está a suceder debido á incerteza sobre a situación en Ucraína.
O maior logro destes anos é a consolidación da conciencia nacional dos ucraínos, a súa decisión de defender a independencia e desenvolver a democracia, a emerxencia do pobo como actor non cegamente submiso á autoridade gobernamental. Pero isto non ten relación ou se produce a pesar da política da oficina de Zelenskyi, que ata o de agora tivo un efecto desmoralizador no exército e desorientador na sociedade civil.
Non se trata, entón, do que dixo ou como o dixo o Pontífice, Ese non é o verdadeiro escándalo. Trátase do que fai ou non fai Zelenskyi.
